Tháng Mười, đi Nhật Bản. Không phải là mùa anh đào, lá đỏ còn chưa nhuốm đỏ, nhưng đó không phải là trọng điểm. Tôi ít khi chiêm ngưỡng hay mê mẩn phong cảnh, hứng thú và mối quan tâm của tôi không đặt vào chúng. Đến một khu vực mới mẻ, bước vào cuộc sống của một đất nước xa lạ, giống như người khiếm thị nhảy xuống mặt hồ lạnh băng trong trẻo, tôi chỉ chú ý đến cảm giác tồn tại mãnh liệt như vậy thôi.

Hành trình kéo dài năm ngày. Hoạt động ở hai địa điểm. Tokyo. Kyoto. Tokyo rộng lớn hơn tưởng tượng. Taxi đưa tôi đến rạp kabuki, đi qua Ginza 4-chome, chạy trên phố Harumi. Ngoài cửa sổ xe, người đi ùn ùn như nước, trùng trùng điệp điệp những tòa nhà cao tầng lấp lánh ánh đèn, trông như vừa bung ra từ một cú vặn của ống kính vạn hoa. Thành phố này. Trong bóng đêm, những tấm thân máu thịt tươi sống mở toang, làm lóa mắt, rồi ánh sáng tản mát. Một con quái thú tràn ngập ma lực đang vươn thở. Ngón tay tôi lướt qua bộ lông ánh bạc, cảm nhận được hào quang lạnh lan tỏa trong bóng tối, nhưng chưa tìm ra bất cứ mối liên hệ nào với trái tim, xương cốt, thần kinh, huyết dịch của nó.

Bắt kịp hai vở cuối cùng trong ba suất diễn đêm, Yuki no Yube Iriya no Azemichi và Hanabusa Shujaku Jishi. Một bên sân khấu là các nghệ nhân nam, tay cầm nhạc cụ dân tộc ngồi quỳ thành hàng, ăn vận kiểu thời Edo, ngâm vịnh và hát bằng chất giọng cao đầy tang thương, tiếng sáo thanh thoát và u buồn. Âm nhạc, quần áo lộng lẫy, bố cục, vũ đạo này, đều thấm đẫm tính dân tộc. Nhật Bản cổ đại, Nhật Bản truyền thống… Tất cả đang được tiếp diễn và bảo tồn.

Trong rạp không cho phép chụp ảnh, thay vào đó họ mở một phòng dịch vụ ngay bên cạnh để bán những tấm ảnh biểu diễn đã rửa và in sẵn. Khoảng trăm tấm ảnh mẫu dán trên một mặt tường, khán giả xem số hiệu, thích tấm nào thì ghi lại rồi đăng kí. Rất nhiều người mua, tôi cũng mua bốn tấm. Khổ công rèn luyện, tài nghệ phi phàm, biểu tượng của tinh thần và thẩm mĩ cổ đại… Đây mới là thần tượng thực sự. Còn trong dòng chảy rẻ tiền của giới giải trí hiện đại, những ngôi sao chóng vánh được tô vẽ muôn hình vạn trạng cùng những màn biểu diễn sớm nở tối tàn không bao giờ có cơ hội nếm trải thời gian, chỉ có thể quy về ô nhiễm và lãng phí.