Editor: Tây An

Sáng sớm, Thiên Mạch bị người đánh thức khỏi giấc mộng.

Cô xoa xoa mắt, nhìn về phía bên ngoài, trời đã nửa sáng. Người giám sát lớn tiếng thúc giục, các nô lệ không dám thất lễ, nhận công cụ và lương khô, vội vàng bắt đầu làm việc.

Lúc lĩnh lương khô, Thiên Mạch tới đã hơi muộn, lúc đến phiên cô, còn lại đều là mấy khối nhỏ vỡ nát.

Thiên Mạch tận lực nắm vào trong tay, cho tất cả vào bụng. Chạy trốn cần sức, chí ít cô đã hiểu không được kén ăn. Không chỉ có vậy, mấy ngày qua, mỗi ngày đều sẽ tích lũy chút lương khô, giấu trong túi quần.

Trên đường truyền đến tiếng hét lớn, nhìn lại, chỉ thấy rất nhiều binh sĩ đi tới xua đám người, mọi người vội vàng tránh về hai bên. Đám người chen chúc, đến khi những binh lính kia đi tới, mới thấy hóa ra là vây quanh một chiếc xe ngựa.

Thiên Mạch đi lại không được, lại lần đầu tiên nhìn thấy xe ngựa gần như vậy, không khỏi dừng mắt.

Mỗi chiếc xe đều có cửa xe, treo đồ trang sức tinh xảo khác nhau. Giống bích hoạ trước kia cô từng nhìn qua, trên xe có hai người, một người là ngự giả, một người khác là thừa giả địa vị cao quý.

Mà càng khiến cô chú ý hơn, là bộ dáng xe ngựa.

Xe ngựa nhà Độc Chu, xuất hiện vào đời nhà Thương, Lưỡng Chu vẫn tiếp tục sử dụng, là kiểu dáng phổ biến.

Đầu hơi căng, bỗng nhiên, người bên cạnh giật nhẹ Thiên Mạch, cô đột nhiên hoàn hồn, phát hiện mấy cái kia xe ngựa đã đến gần. Cô vội cúi đầu xuống giống như người khác, đợi khi tiếng bánh xe đi xa, mới dám ngẩng đầu nhìn tiếp.

“Mạch!”

Một thanh âm vang lên sau lưng, Thiên Mạch quay đầu, mới thấy là một người trẻ tuổi có mái tóc rối, cười về phía cô, đưa một khối lương khô cho cô.

Gã tên Mang, Thiên Mạch không biết danh tự cụ thể của gã, chỉ theo người khác gọi gã như vậy.

Mang nom hai mươi mấy tuổi, rắn chắc cao lớn, thông hiểu tiếng Sở và ít chữ Sở, tiếng Dương Việt, còn biết viết, là đầu lĩnh đội cắt cỏ, trong đám nô lệ có chút uy tín.

Thiên Mạch phỏng đoán, hẳn gã là một phạm nhân. Bởi vì trên trán gã, có một vết sẹo màu mực, mặc dù hình dạng không rõ lắm, nhưng Thiên Mạch biết, là vết tích của việc thích chữ. Thích chữ vào mặt phạm nhân, lấy đó để trừng trị và phân biệt, là cách làm rất phổ biến  thời cổ đại.

Bởi vì biết tiếng Sở, Mang và Thiên Mạch có thể nói chuyện, lại thường dẫn đội Thiên Mạch đi làm việc, Thiên Mạch bèn cố ý làm quen với gã. Mang rất nhiệt tâm, là một thanh niên hiền lành lạc quan, phát hiện Thiên Mạch không viết nói gì, cũng hào phóng dạy cô. Mấy ngày này, Thiên Mạch dần dần học được càng nhiều tiếng Sở, cũng là công lao của Mang.

Nhìn thấy lương khô trong tay gã, Thiên Mạch bèn vội vàng lắc đầu, đẩy lương khô trở về. Mỗi ngày Mang đều sẽ chạy lên chạy xuống, còn phải đi đến giếng, kỳ thật làm việc khổ hơn cô, gã càng cần lương thực hơn.

Mang sững sờ, lại đưa lương khô qua.

“Không cần.” Thiên Mạch dùng tiếng Sở nói.

“Ăn đi.” Mang cười cười, nhét lương khô vào trong tay Thiên Mạch, quay người bỏ đi.

Thiên Mạch muốn đuổi theo, bất đắc dĩ người giám sát lại đang thúc giục, đám người lại lần nữa chen chúc, chỉ trông đến cái ót rối bời của Mang biến mất trong đám người như đàn quạ đen.

** ***

Mặt trời nóng bỏng thiêu đốt mặt đất, lại là một ngày lao động nặng nề.

Việc của Thiên Mạch hôm nay, vẫn là đến sườn núi cắt cỏ tranh, lưỡi liềm dùng  để cắt cỏ, là làm từ vỏ sò. Mặc dù nguyên thủy, lưỡi lại mài đến vô cùng sắc bén.

Vải che đã cũ đến nhìn không ra chất vải, Thiên Mạch chậm rãi cắt, trong lòng vẫn nghĩ chiếc xe ngựa vừa rồi.

Mặc dù đã sớm biết, nhưng giờ thấy được chứng cứ càng sống động, tâm tình lại không giống. Không biết có phải do nỗi lòng chập trùng, cô cảm thấy có chút nóng, dừng tay nghỉ một chút, nhìn về bốn phía. Dưới sườn núi, con sông kia cong cong, được một chỗ nước cạn ôm lấy. Cỏ tranh trải một mực đến bờ sông, một mảng cỏ lau lớn trải dài.

May mắn, có lẽ có thể giấu mình vào đó mà không bị phát hiện.

Trong lòng có một giọng nói.

Mày căn bản không thuộc về nơi này.

Tim Thiên Mạch đập thình thịch, nhìn lại bên cạnh, A Mỗ và đám đàn bà con gái làm việc rất chăm chỉ, bên cạnh đã có một đống cỏ tranh lớn. Cô lại ngẩng đầu nhìn lên bầu trời, nom mười giờ hơn. Theo quy củ thường ngày, mặt trời đến đỉnh đầu, người giám sát sẽ để họ trở lại khu mỏ quặng, đi làm nô lệ nấu cơm và việc vặt vãnh khác…

Cách đó không xa có người đưa nước đến, một cái bóng che trước mặt Thiên Mạch, ngẩng đầu, thấy là Mang.

Gã cầm một cái chén sành đựng đầy nước trong tay, cười với cô, đưa qua.

Tất cả mọi người thừa dịp uống nước nghỉ ngơi, Thiên Mạch cũng buông lưỡi liềm xuống, nói một tiếng cảm ơn với Mang, nhận bát nước. Cô ngồi trên đồng cỏ, từng ngụm từng ngụm nhỏ uống nước, nước lấy từ trong núi đá, trong veo. Đợi đến khi uống xong, Thiên Mạch lại phát hiện Mang nhìn cô chằm chằm.

Thiên Mạch ngẩn người, bất giác sờ mặt, chợt nhớ tới mặt của cô vốn bẩn, lại ngừng tay.

Mang cười cười, đột nhiên hỏi, “Mạch, cô đến từ đâu?”

“Thư.” Thiên Mạch nói.

Mang lại lắc đầu: “Không, cô không nói tiếng Thư, mà là tiếng Sở.”

Đây đương nhiên rõ ràng là một vấn đề, Thiên Mạch mỉm cười, không biết nên giải thích như thế nào.

“Cô còn biết viết.” Mang dùng nhánh cây vạch lên mặt đất, nhìn cô, “Cô là quý tộc?”

Thiên Mạch thấy quái lạ, lập tức cười khổ. Cô muốn nói, anh từng gặp quý tộc thảm như tôi vậy sao? Nhưng muốn nói nhiều, lượng từ ngữ của cô sẽ không đủ, chỉ có thể lắc đầu, nói, “Không phải.”

Dứt lời, cô hỏi lại, “Anh cũng biết viết, anh là quý tộc à?”

Mang cười cười, nhìn cô chăm chú, còn muốn nói gì đó, bỗng nhiên, một tiếng ồn ào truyền đến. Nhìn lại, đã thấy một người đàn bà ngã trên đất, toàn thân run rẩy. Người bên cạnh vội vàng đi đỡ thị, tát vào mặt rồi lại ấn huyệt nhân trung, nhưng người đàn bà run rẩy không ngừng, nhiều lần, bất tỉnh nhân sự.

Mang vội vàng chạy tới, xem xét xong, để người khác đưa thị về. Người bên cạnh nghị luận ầm ĩ, Thiên Mạch đứng một bên, nhìn người đàn bà kia ôm thân thể run rẩy, dường như rất lạnh.

Cô nhìn đám người nhấc người đàn bà về, trong lòng lại nghĩ đến một chuyện khác.

Trong mỏ quặng điều kiện sống không tốt, lao động lại nặng nề, hai ngày trước sau khi đổ một trận mưa, không ít người bị bệnh. Ban đầu Thiên Mạch cho rằng đây chỉ là cảm mạo bình thường, nhưng nhìn lại, cảm thấy không ổn lắm. Bệnh của họ tới rất nhanh, lúc lạnh lúc nóng, lúc đau đầu, lúc ra mồ hôi trộm. Mà bệnh này tựa hồ có tính truyền nhiễm, lều nào có bệnh nhân, chẳng bao lâu, chung quanh sẽ xuất hiện bệnh nhân tương tự.

“Là chướng bệnh.” Mang thấp giọng nói.

Chướng dịch, Thiên Mạch biết. Sở quốc địa khí ẩm ướt, trên sử sách nhắc đến độc chướng, từng khiến quân đội Tần quốc xuôi nam muốn phạt Sở tổn thất nặng nề. thờ hiện đại, rất nhiều người cho rằng chướng bệnh này, thật ra chính là bệnh sốt rét. Nó sẽ truyền nhiễm qua muỗi, vào thời đại y học không phát triển, những đợt tử vong đại quy mô do bệnh sốt rét tạo thành nhiều không kể xiết.

Người đàn bà bị bệnh này, ở ngay lều cỏ cạnh lều cô. Nếu thật là sự là bệnh sốt rét, khó đảm bảo không lâu sau sẽ truyền nhiễm đến chính cô. Nơi này không có bệnh viện, không có dược phẩm, lỡ như mình cũng nhiễm bệnh…

Thiên Mạch không dám nghĩ tiếp, nhưng, cô nhớ lại một chuyện khác.

Khi còn bé, cô theo bà nội đi làm khảo sát tại ruộng, ở trong một làng. Lúc ấy, tổ khảo sát có một người bị bệnh sốt rét. Thiên Mạch nhớ, nơi đó quá vắng vẻ, nhất thời không có cách nào đưa đến bệnh viện, bà nội cùng người đội khảo sát theo lười người già trong làng, lên núi hái thuốc, sau khi người kia ăn, ngủ một đêm, liền ổn.

Toa thuốc kia, Thiên Mạch có lẽ nhớ kỹ, trong đó có một vị thuốc vô cùng mấu chốt, bà nội đã từng nói tên cho Thiên Mạch, còn dạy cô phân biệt.

Tên là gì nhỉ…

Thời gian quá lâu, Thiên Mạch dùng sức nhớ lại, nhưng làm sao cũng không nhớ nổi.

** ***

Khi Đại phu Ngũ Cử đến Đồng Sơn, đúng lúc gặp người bẩm báo với công doãn trong công trường lại bộc phát dịch bệnh lần nữa.

Công doãn nghe vậy, nhìn Ngũ Cử, có chút xấu hổ.

Hắn đã theo phân phó của Sở vương, để đám công lệ xây lại phòng ở, không ngờ trời không thương, phòng còn chưa xây xong, trời lại bắt đầu mưa, dịch bệnh lại một lần nữa kéo tới. Thật vừa đúng lúc, Ngũ Cử là cận thần  của Sở vương, việc này lại bị Ngũ Cử biết được.

“Theo cách lúc trước, mang người nhiễm bệnh đi.” Công doãn tận lực nói mấy lời hữu lực một chút, “Lập tức đi mời Đại Vu đến, múa Vũ na trừ ác.”

Tòng nhân đáp lời.

Công doãn nhìn về phía Ngũ Cử, ngượng ngập nói: “Trong mỏ chướng khí hoành hành, dịch bệnh liên tục phát sinh, thực khó lòng phòng bị.”

Ngũ Cử mỉm cười, nói: “Công doãn vất vả rồi.”

Công doãn vội nói: “Không dám ạ.” Đoạn, con mắt vòng quanh, “Đại vương mấy ngày trước đến Đồng Sơn, nói không lâu sẽ lại đến, không biết…”

“Ta tới là vì chuyện khác.” Ngũ Cử nói, ” Đại vương còn ở đất Nghi, ta đang đốc thúc làm đồ cho miếu tiên vương, nên mang thợ thủ công đến lựa chút đồng.”

Công doãn trong lòng buông lỏng, nở nụ cười: “Các loại đồng, bên trong mỏ đều có, đại phu có thể tùy ý chọn lựa.”

** ***

Thiên Mạch không ngờ, A Mỗ cũng ngã bệnh.

Bà nằm trên cỏ trải, lúc nóng, lúc rét run. A Ly trông coi bên cạnh, gấp đến độ chân tay luống cuống.

Lại đúng lúc này, quân sĩ tới, mang  A Mỗ đi. A Ly ban đầu không chịu, vừa khóc vừa gọi, nhưng không lâu sau đó, một người mặc áo Vu sư khoa trương đi vào, cô bé lập tức chuyển buồn thành vui.

Thiên Mạch nhìn đám người đặt bệnh nhân tập trung trên một bãi đất trống, ở giữa nổi một đống lửa, Vu sư quần áo nhiều màu, mang mặt nạ, một đối mặt  với đống lửa múa may, lại nói lẩm bẩm.

Một con gà trống bị bắt đến, quang quác kêu, Vu sư bắt lấy con gà, giơ tay chém xuống, quen thuộc vẩy máu xuống mặt đất.

Người bên cạnh vây xem, có cả A Ly, đều quỳ lạy trên mặt đất, thành kính cầu nguyện.

Thiên Mạch nhíu nhíu mày.

Thời đại này vu thuật thịnh hành, y học chưa tách khỏi vu thuật. Bệnh sốt rét sẽ truyền nhiễm, tách bệnh nhân cùng người khỏe mạnh ra là đúng. Nhưng làm thế này, bọn họ có lẽ chỉ muốn một lòng xin thần linh giúp đỡ, đối với bệnh nhân thì vô ích.

Thiên Mạch nhìn về phía A Mỗ, bà vẫn đau đớn, trên mặt mồ hôi chảy ròng ròng, tựa hồ sốt đến không ổn.

Trong lòng âm thầm cuống lên, lại không tìm ra cách. Không bao lâu, người giám sát đến xua đuổi các nô lệ về bắt đầu làm việc, Thiên Mạch đành phải đi theo người khác làm việc.

Trên ruộng dốc thu hoạch cỏ tranh, ít đi rất nhiều người. Các nô lệ đang làm việc cũng nghị luận ầm ĩ, dù nghe không hiểu, Thiên Mạch cũng biết bọn họ đang nói chuyện dịch bệnh.

Mang dẫn người đang hái thuốc, thuốc kia tên là cỏ Khẩn, từng cây từng cây đặt vào trong giỏ. Thiên Mạch cũng đang hái thuốc, theo bộ dáng phương thuốc kia trong trí nhớ, tìm kiếm từng loại một.

Bên cạnh, A Ly cắt một nhánh cỏ thuốc, giao cho Mang. Sau khi Mang xem, lắc đầu, nói với cô bé không phải. Đang định ném đi, bộ dáng nhánh cỏ kia lại hấp dẫn ánh mắt Thiên Mạch.

Ký ức từng đoạn ngắn kết hợp lại.

“… Đây gọi là ngải hoa vàng, cũng đừng nhìn sai nhé.” Bà nội đặt một nhánh cỏ thuốc vào trong giỏ xách của Thiên Mạch, cười híp mắt nói.

** ***

Tất cả mọi người ký thác kỳ vọng vào Vu sư, thế nhưng không ngờ, đến buổi chiều, Vu sư cũng bỗng nhiên té xỉu. Người bên ngoài bàn tranh thủ đỡ hắn dậy, phát hiện hắn toàn thân nóng ran, run rẩy không ngừng.

Khủng hoảng như như cơn gió, lập tức truyền khắp khu mỏ. Vu sư cũng không ép được dịch quỷ, chuyện này không khác nào tai hoạ trên trời rơi xuống.

Khi Thiên Mạch xong việc trở về, phát hiện mọi người nghị luận ầm ĩ, thần sắc sợ hãi.

A Ly từ xa nhìn A Mỗ, lộ ra khuôn mặt tuyệt vọng, khóc òa lên.

Thiên Mạch cũng kinh hãi, không ngờ tình hình bệnh dịch sẽ phát triển thành thế này. Cô lập tức đi tìm Mang, đưa thảo dược mình hái được cho gã nhìn, tốn sức giải thích, thứ này có thể chữa bệnh.

Mang nghe một hồi, chợt hiểu rõ.

Gã gãi gãi đầu. Nói thật, trong khu mỏ phát sinh dịch bệnh không phải lần đầu tiên, bọn họ cũng thử dùng thuốc, nhưng không ai được chữa khỏi. gã thấy, dịch bệnh là ác quỷ nhiễu người, nếu như Vu sư cũng không trừ được, uống thuốc thì có ích gì?

Gã muốn Thiên Mạch từ bỏ, nhưng cô bướng bỉnh đến mức không cách nào phân rõ phải trái.

** ***

Ngũ Cử từ khu mỏ đi ra, nghe được tin tức dịch bệnh nghiêm trọng, lập tức đến bãi đất trống.

Hắn nhìn đống lửa to lớn cùng những người đương nằm ngổn ngang lộn xộn, còn cả Vu sư kia, nhíu nhíu mày. Dịch bệnh hắn từng gặp, mỗi khi gặp tai bệnh, mọi người luôn thích cầu trợ từ quỷ thần, nhưng những lúc quỷ thần đồng ý giúp đỡ, thực sự là ít đến đáng thương.

Công doãn đương hô hào, lúc thì sai người xua đám người đi, lúc thì ra lệnh lập tức giết những người nhiễm bệnh, thi thể thiêu ngay tại chỗ.

Bỗng nhiên, Ngũ Cử nghe thấy có người đang la to. Nhìn lại, mới thấy là một cô bé nhỏ tuổi, ôm một người đàn bà trên đất gào khóc, không chịu. Bên cạnh, một cô gái ôm bình gốm, đang tranh chấp gì đó với người ta.

Ngũ Cử đi qua, hỏi: “Chuyện gì?”

Vệ sĩ bẩm báo: “Đại phu, hai tên công lệ này không chịu đi.”

“Ồ?” Ngũ Cử nhìn về phía hai người kia.

Cô gái ôm bình gốm kia có lẽ nhận ra Ngũ Cử thân phận cao quý, lập tức đi về phía trước, kích động nói với hắn một phen. Khẩu âm cô cổ quái, ngữ khí lại vội, Ngũ Cử nhất thời nghe không rõ, có chút mờ mịt.

Mang vội vàng tới giữ chặt Thiên Mạch, nói với Ngũ Cử: “Đại phu, công thiếp này nói, có lẽ cô ấy có thể trị dịch bệnh này, xin đại phu để cô ấy thử một lần.”

“Nói bậy!” Công doãn cả giận nói, “Dịch bệnh này Vu sư cũng không trị được, mi thì tính là gì!”

Nghe hắn răn dạy, cô gái tuổi nhỏ gấp đến độ khóc lên.

Ngũ Cử nhìn công thiếp ôm bình nước kia, mặt của cô bẩn thỉu, tóc hất lên, đôi mắt rất xinh đẹp, thần sắc có mấy phần khẩn trương, lại không chịu lui.

“Thuốc này là cô làm?” Ngũ Cử hỏi.

Cô gái nhìn hắn, liền vội vàng gật đầu: “Vâng.”

Ngũ Cử trầm ngâm một lát, đồng ý nói: “Có thể để cô ấy thử một lần.”

Công doãn kinh ngạc: “Nhưng…”

“Ta cho rằng không sao.” Ngũ Cử nói, ” công doãn đem người nhiễm bệnh đi thiêu, dịch bệnh cũng chưa chắc ngừng lại, chi bằng để người này thử một lần, ngày mai nếu không có khởi sắc, lại trừng phạt là được.”

Ngũ Cử là thân tín của Sở vương, công doãn thấy hắn nói vậy, cũng phản bác không được, chỉ có thể đồng ý.

** ***

Thiên Mạch không ngờ tới người áo mũ chỉnh tề trước mắt cái này sẽ hỗ trợ, kinh ngạc nhìn qua hắn, bỗng nhiên nhớ tới phải cảm ơn, vội vàng vụng về cúi đầu với hắn.

Ngũ Cử nhìn cô một cái, cười một tiếng, quay người đi ra.

Công doãn bàn giao vài câu với binh sĩ, nhìn Thiên Mạch một cái, mặt lạnh phẩy tay áo bỏ đi.

“Mạch, cô…” Mang nhìn Thiên Mạch, muốn nói gì đó, thấy hai con ngươi thanh tịnh của cô, cuối cùng chỉ thở dài.

A Ly đi tới, cảm kích nói ê a với cô một hồi. Thiên Mạch an ủi nắm tay của cô bé, trong lòng lại đang bồn chồn. Kỳ thật cô không biết phán đoán của mình đúng hay không, cũng không biết nếu thất bại, sẽ có hậu quả gì. Nhưng có một chút hi vọng như vậy, cô cảm thấy phải thử.

Cô bình phục tâm tình như vậy, không tiếp tục trì hoãn nữa.

Cô hỏi Mang, có cách đuổi muỗi hay không. Mang nghĩ nghĩ, đi lấy chút lá ngải.

Thiên Mạch nhờ gã đi tìm càng nhiều ngải lá, lại lấy dược liệu hái lúc cắt cỏ ra, xin những người chung quanh đi hái thêm nhiều về.

Đám người thấy cô lấy sức một mình thuyết phục công doãn, cũng đồng ý giúp đỡ, chia ra hành động.

Thảo dược tươi mới được đổ vào cối đá để giã, dùng sàng tre lọc đi, chất lỏng tản mát ra hương vị kì lạ. thuốc nước rất nhanh đã chế xong, nhưng lại nghĩ phải tiếp cận bệnh nhân, rất nhiều người đều có vẻ sợ hãi.

Thiên Mạch không làm khó bọn họ, cùng A Ly ôm bình thuốc, mớm thuốc cho từng một người.

Mùi khói đốt lá ngải tràn ngập không trung, đuổi đi rất nhiều muỗi. Mặt trời dần dần xuống núi, Thiên Mạch sợ bệnh nhân trong đêm giữ ấm không đủ, lại đi tìm đệm giường và cỏ khô để bọn họ nằm bên trên.

Đợi đến khi hết thảy làm xong, vậy chỉ có nghe mệnh trời.

Bóng đêm dần dần sâu, tất cả mọi người tản đi, đám vệ sĩ sợ dịch bệnh truyền nhiễm, cũng đứng xa xa. Mang luôn hỗ trợ, lúc này, nhìn Thiên Mạch, cũng có vẻ có lỗi.

Thiên Mạch cười cười, lắc đầu. cô làm chuyện này, là tự nguyện, người khác không có nghĩa vụ hỗ trợ. Mang làm đến bước này, đã chịu rất nhiều nguy hiểm.

“Về đi.” Thiên Mạch thần sắc thoải mái mà nói.

Mang nhìn Thiên Mạch, dưới ánh lửa, hai tròng mắt cô đen nhánh óng ánh, hình dáng mỹ lệ. Trong lòng bỗng nhiên có chút hiếu kỳ, muốn biết khuôn mặt tận lực dùng tro rạ bôi đến bẩn thỉu này, đến tột cùng là bộ dáng gì… Phát giác được ý nghĩ này của mình, gã có hơi không biết nên khóc hay cười, lúc nào rồi, mình lại có ý nghĩ như vậy. Mang không còn ở lại, cáo biệt với Thiên Mạch, đi về lều mình.

Không còn ai khác. Thiên Mạch và A Ly ôm cỏ khô, ngủ dưới một cây đại thụ cách đó không xa, thỉnh thoảng, thay nhau thăm bệnh nhân.

Mùi lá ngải đốt tràn ngập không khí, Thiên Mạch nhớ bệnh sốt rét là do muỗi đốt mà truyền nhiễm, mà trong mỏ có rất nhiều muỗi, đuổi muỗi cũng là khâu quan trọng phòng ngừa bệnh lây lan.

Cô cũng đốt mấy đống ngải lá cạnh chỗ mình và A Ly, thân thể cũng dùng quần áo bọc cực kỳ chặt, chỉ lộ ra hai con mắt. Nằm trên cỏ khô nhìn sao trên trời.

A Ly rất buồn ngủ, không bao lâu là ngủ luôn. Thế nhưng Thiên Mạch ngủ không được. Trong nội tâm cô đang đánh thình thịch, mình thế này, có tính là thương hại quá nhiều không? Nếu bởi vậy cũng nhiễm bệnh, bất trị bỏ mình, kỳ thật rất đáng đời nhỉ?

Thiên Mạch nhìn bên A Mỗ, bà vừa rồi lại uống một lần thuốc nũa, đang ngủ đến nặng nề.

Nghĩ những chuyện này làm gì. Thiên Mạch nghe theo tinh thần lạc quan, tự nhủ, là họa thì tránh không khỏi, ở nơi này, vốn là tương lai đáng lo, cái chết cũng chưa hẳn là chuyện xấu. Ngửi ngửi mùi khói từ lá ngải, cô mơ mơ màng màng nghĩ, nói không chừng, lúc chết sẽ phát hiện đây chỉ là một giấc mộng, mình lại trở về thì sao…

---

*Về một vài danh xưng trong truyện:

Nô lệ làm những chuyện gì? Thứ nhất, đương nhiên là phục dịch cạnh quý nhân. Loại nô lệ này bao gồm “tiểu thần” (tức hầu dịch) tỳ thiếp và quản cung thất, phó thụ quản việc xa giá; còn có “Các nhân” theo thường lệ là kẻ phạm tội khác sung vào làm; và “Tự nhân” là kẻ phạm tội sung vào dùng trong “Cung”. Nhưng những người này chỉ chiếm con số nhỏ. Phần lớn nô lệ bị bắt tham gia sản xuất làm công việc. Mỗi một nhà quyền quý, từ Chu vương đến đại phu, là một xã hội tự mãn. Thóc không cần phải nói là đến từ thái ấp. Ngoài ra quần áo cả nhà mặc, và đồ dùng, từ gia cụ đến xe cộ, binh khí, nhạc khí, đồ tế tự, hơn nửa là nô lệ trong nhà làm ra. Thời này dùng xe chiến, binh xa lấy ngựa kéo, chăm ngựa và trông ngựa lại là việc của nô lệ. Ngoài ra rừng rậm sông suối là các nhà quyền quý độc quyền. Củi, rau, cá, nuôi trồng và phơi muối lại là việc của nô lệ. Nữ nô bị phân ra ngoài làm công; hái dâu nuôi tằm gọi là “tàm thiếp”, làm dệt hoặc chuyện nữ công khác gọi là “công thiếp”. Các nhà quý tộc sắp xếp một chức quan chuyên quản công nhân. Công quan của các công thất phổ thông gọi là “công chính” duy nước Sở gọi là “công doãn”. Dưới công quan của vương thất và công thất còn phân các loại nghiệp quan: Tỷ như đến giờ ta đã biết, Chu thất có chức “Đào Chính”, có lẽ là quản việc chế tạo đồ gốm; nước Lỗ có chức “tượng sư”, có lẽ là quản nghề mộc. Có nô lệ chuyên bị dùng làm lễ vật. Tỷ như năm 589 TCN, nước Lỗ cầu hoà nước Sở, hối lộ nhiều chấp chước(đốn củi), chấp châm(may vá), chức tiêm(dệt). Lại tỷ như năm 562 TCN, nước Trịnh quốc giảng hòa với nước Tấn, hối lộ ba mươi mỹ nữ và công thiếp, hai đội nữ nhạc mỗi đội tám người. -(Trích Trung Quốc sử cương của Trương Ấm Lân)