Ăn cơm tối xong, tôi không có vội vã luyện ngữ âm tiếng nước ngoài, trước tiên cầm lấy tờ nhật báo tỉnh N đó là một môc học bắt buộc. Đương nhiên ngoại ngữ cũng không thể bỏ qua, Chu tiên sinh mấy ngày nay yêu cầu rất nghiêm, buộc trình độ tiếng Nga của tôi phải tiến bộ thêm một bậc. Tiên Sinh xem chừng cũng dự cảm sẽ không ở lại huyện Hướng Dương này lâu nữa. Tri thức văn sử tôi đã có cơ sở, sau này chỉ cần chậm rãi luyện tập, lão mao tử nói nếu ông ấy đi, cả huyện Hướng Dương sợ rằng không tìm ra một thầy giáo như lão, sợ phải bỏ bê chuyện luyện âm ngoại ngữ, không có thầy giáo, cũng không có băn ghi âm, muốn tự học thành tài, khó khăn không phải là chuyện thường. Nghĩ lại tiên sinh cũng có nỗi khổ tâm, tôi cũng tự giác, mỗi tối tự gia tăng áp lực cho mình.

Xem báo Đảng, chủ yếu là xem hướng phát triển của dư luận trong tháng tám, một phần báo nói có vị lãnh đạo công khai chỉ trích công tác tuyên truyền của tình N, nhiều lão đại vai vế ngang hàng với hắn cũng đều tỏ thái độ, chỉ có điều đa số đều chống lại hắn. Trên cơ bản, hai hệ tư tưởng đã phân thắng bại, Nghiêm Ngọc Thành và lão ba cũng yên tâm.

Tôi buông bài báo xuống, âm thầm hít sâu một hơi, xem ra không có ngoại lực can thiệp, lịch sử vẫn theo quỹ tích cố định mà tiến lên.

Bây giờ khoảng trên dưới bảy giờ, lão ba đã trở về, lại có một người cùng ông đi về, nhìn thấy người này tôi không khỏi lộ ra thần tình kinh ngạc, người đi cùng lão ba chính là phó chủ nhiệm chủ quản nông nghiệp Đường Hải Thiên.

Mẹ sửng sốt, lập tức cười, đứng dậy bắt chuyện, hơi có chút kích động, ba tháng trước, Đường Hải Thiên chính là nhân vật chúng ta ngưỡng vọng. Trước đây Đường Hải Thiên cùng Nghiêm Ngọc Thành quản lí nông nghiệp của huyện, bề ngoài Nghiêm Ngọc Thành là cấp trên của Đường Thiên Hải, hiện tại một lần nữa lại biến thành thượng cấp, Đường Thiên Hải cũng không phục Nghiêm Ngọc Thành. Trong trường hợp lão ba lí lịch kém xa, sở dĩ mẹ thấy Đường Thiên Hải đến nhà là chuyện ngoài ý muốn cũng là đương nhiên.

Đường Thiên Hải cười ha ha chào hỏi.

Thấy tuổi lớn hơn cha tôi, liền gọi mẹ là "em dâu", từ "em dâu" rất có học vấn, tối thiếu không phải loại thiển cận có thể nói ra. Đường Thiên Hải phong độ có sự từng trải như vậy, thật khó có được.

Nhìn bộ dạng lão ba tựa hồ rất tùy ý, gọi Đường Thiên Hải là lão Đường, mà không phải là "Đường chủ nhiệm", Đường Thiên Hải gật đầu đáp ứng, không chút để ý kêu một tiếng "Tấn Tài".

Biến hóa như vậy, lại khiến tôi khó hiểu.

Tôi thấy lão ba trong ánh mắt tựa hồ còn chút ngưỡng mộ, đều nói lão ba xuất thân là cấn bộ kĩ thuật, tư tưởng đơn thuần, nhưng xem ra... ít nhất... thủ đoạn lung lạc người khác rất cao. Vương Bản Thanh, Trịnh Hưng Vân, Thôi Tú Hòa sau khi bị cách chức, trong huyện ủy chỉ có Đường Thiên Hải là phó chủ nhiệm, Đường Thiên Hải có đủ thực lực, vô duyên vô cớ lại bị một lực lượng mới là lão ba đoạt lấy chức "phó chủ nhiệm đứng đầu", bực tức thế nào có thể đoán ra. Ngắn ngủi ba tháng, lão ba có thể cùng hắn nói chuyện thế này, mặc kệ là ngoài mặt hay thực lòng, đều là thành tích giỏi.

Mẹ loay hoay một trận, trà kẹo hạt dưa đủ cả, cuối cùng còn hỏi một câu: "Đưỡng Chủ Nhiệm ăn cơm chưa? Nếu chưa ăn, ăn tmạ ở đây một chút?"

Đường Thiên Hải khoát tay: "Không cần phiền phức em dâu, chúng tôi buổi chiều có một hội nghị nông khẩu, có một số việc cần bàn với Tấn Tài, vừa ăn vừa nói chuyện."

Tôi phát giác có chút kì quái, nhân khẩu nông nghiệp là do Đường Thiên Hải phụ trách, liên quan gì đến lão ba? Vừa ăn vừa nói chuyện? Bàn bạc chưa xong còn đến nhà vừa ăn vừa nói chuyện? Đường chủ nhiệm có tìm lầm đối tượng không vậy, việc này đáng ra phải bàn bạc với Nghiêm Ngọc Thành, lại quả Nghiêm Ngọc Thành qua một bên, hai người lão nhị lão tam nói chuyện, đó là chuyện húy kị, lão ba sẽ không trúng phải kế li gián chứ?

Lẽ ra sai lầm rõ ràng như thế , lão bao không thể phạm phải, chỉ sợ hắn quá thân thiết với Nghiêm Ngọc Thành, có đôi khi vô tâm, tôi phải nhắc nhở một chút.

"Cha, bác Nghiêm dạo này đi đâu a, hai ngày nay không thấy bác ấy?"

Lão ba thuận miệng đáp: "Bác Nghiêm của con đi họp khu vực."

"Vâng."

Đường Thiên Hải liếc nhìn tôi hàm ý thâm sâu.

"Tấn Tài, hiện nay nông nghiệp huyện rất không lạc quan, năm 1953 toàn bộ huyện sản lượng vượt lên nghìn cân, hiện nay rớt xuống hơn bảy trăm cân, giảm một phần ba. Năm ngoái nhân khẩu bình thường lương thực được ba trăm cân, năm 53 mỗi người được mười cân năm lạng thịt, năm ngoái giảm còn ba cân hai lạng, cứ như vật không được a..."

Đương Thiên Hải thoáng cái đã bỏ đứa trẻ con như tôi sang một bên, nói chuyện cùng lão bao, bộ dạng vô cùng lo lắng.

Lão ba gật đầu: "Đúng vậy, thu nhập của xã viên quá thấp."

Lão ba tuy xuất thân nông dân, tham gia nhiều công tác, nhưng đối với tình hình nông thôn chưa quen thuộc, cũng chỉ là phụ họa phía sau thôi.

Đường Thiên Hải nói: "Không chỉ là quá thấp, mà cứ thế là không xong, mỗi ngày lao động chỉ thu khoảng ba bốn mao tiền, mỗi hộ bình quân thu nhập tiền mặt không được năm mươi nguyên, tiền nợ chi ra đã gần tới hai ngàn hộ... cậu không biết, Tấn Tài, năm ngoái toàn huyện được nhà nước cho vay 1300 vạn nguyên, số tiền nợ của nhân quân trung bình một người đã ba mươi nguyên..."

"Phá sản!"

Lão ba chưa hồi phục tinh thần, tôi đã thốt lên.

Đường Hải Thiên và lão ba hai mắt đều chăm chăm vào tôi.

Tôi lúc này không có tâm tư để ý ánh mắt quái dị của họ, mà đang bị con số Đường Thiên Hải nói ra làm cho chấn kinh. Lương thực cùng thịt giảm xuống, chính là con số to lớn, không phải người ngoài sé khó thấy, sau đó đến số tiền nợ được báo cáo trực quan, một hộ thu nhập không đến 50 nguyên, cứ cho mỗi hộ năm người, mỗi người thu nhập tiền mặt chỉ được 12, 13 nguyên., tôi còn nhớ Bác Năm nói, đại đội Liễu Gia Sơn mỗi người tiền mặt thu được là 15 nguyên 6 mao, còn cao hơn thu nhập toàn huyện, nhà trung bình mỗi người nợ ba mươi nguyên, nói vậy toàn bộ huyện Hướng Dương đã phá sản, toàn bộ nhân dân khổ cực một năm thu được một con số âm."

Sửa chữa Lợi dân mấy ngày nay buôn bán không tồi, bề ngoài như cuộc sống của nhân dân khá giả, thiết bị gia dụng dùng đầy nhà, khiến tôi sinh ra ảo giác, nghĩ trước đây có thành kiến với thời này, cảm giác cuộc sống không khó khăn như mình nghĩ, kiếp trước, dù là người như tôi, cũng không thiếu lương thực.

Hiện tại nghe xong toàn bộ số liệu của Đường Thiên Hải, lại phát hiện sự thật tàn khốc.Thứ nhất, Hướng Dương trấn là trung tâm kinh tế của huyện Hướng Dương, hơn phân nửa công nhân viên chức của huyện nằm ở chỗ này, sinh hoạt không thể coi như dân số phổ thông được. Thứ hai, tôi khi xuyên qua đã sớm hiểu biết về khoa học kĩ thuật điện, tận dụng lợi thế kiếp trước để "làm giàu", hiện tại tôi rất giàu, cũng coi như là "phú hào'' tại huyện Hướng Dương, nhưng sinh hoạt của xã viên huyện Hướng Dương lại kém xa vạn dặm, cả năm khổ sở thu nhập được 12, 13 nguyên?

Tôi vừa nghĩ vừa lắc đầu.

"Cứ như vậy, toàn bộ huyện Hướng Dương đều phá sản..."

"Tiểu Tuấn, không được nói lung tung."

Mẹ vội quát tôi dừng lại, lại cảnh giác liếc mắt nhìn Đường Thiên Hải, nếu nói ra, đây chính là đối thủ chính trị của lão ba, ai biết hắn có tuyên truyền lời này ra ngoài không? Càng không biết hắn truyền đi tới đâu nữa. Nếu bình thường tôi nói câu này cũng không cần lo lắng, nhưng nói trước mặt lão ba, để chuyện này đồn ra ngoài, sẽ không biết thành bộ dạng gì nữa, những ke dụng tâm kín đáo sẽ đả kích lão ba.

"Em dâu, Tiểu Tuấn nói đúng a."

Đường Thiên Hải thở dài một tiếng.

"Nếu côi huyện Hướng Dương là một nhà xưởng lớn, vậy chúng ta đúng là đã phá sản, giải phóng qua ba mươi năm, vấn đề ấm no của xã viên chúng ta cũng chưa thể giải quyết, chúng ta....nhưng cán bộ lãnh đạp phải tự hỏi chính mình a."

Lão ba yên lặng gật đầu.

Đột nhiên lúc đó, tôi hiểu tại sao lão ba lại quan hệ tốt với Đường Thiên Hải, vị phó chủ nhiệm này cũng giống như Nghiêm Ngọc Thành, trên người chảy dòng máu yêu nước thương dân, chính là thuộc loại người như lão ba.

Cái này gọi là vật họp theo loài, người sống vì nước.

Tư tưởng trong đầu cán bộ chugn quy đều hướng về một nơi, chức vị cao thấp chỉ là chuyện nhỏ mà thôi. Tôi không nghĩ Nghiêm Ngọc Thành và lão ba giống như những người thường khác, huyện Hướng Dương dưới sự lãnh đạo của họ, nhất định sẽ có biến hóa lớn, hơn nữa còn có Đường Hải Thiên, xã viên huyện Hướng Dương vẫn còn hi vọng.

Hiện nay tốt nhiệp cấp ba đều rời khỏi huyện Hướng Dương ra bên ngoài học hoặc làm, đại học được nghỉ hai ba tháng hè còn về quê, giúp đỡ một chút. Hằng năn tại huyện Hướng Dương ngày thường đều chơi bời, không có việc gì làm, đại khái là vài tháng a, nhưng huyện Hướng Dương mãi vẫn là quê hương của tôi, sâu trong lòng tôi tự nhiên là mong nó lớn mạnh lên.

Đã xuyên về đây, sau này lớn lên, rút cuộc cũng phải sử dụng lợi thế của mình.

Nghĩ đến đây, tôi phát hiện ra có vài phần kích động.

"Nếu thấy được vấn đề thì phải nghĩ cách giải quyết."

"Vậy cháu nói xem, làm sao để giải quyết?"

Đường Hải Thiên mỉm cười hỏi, lúc này tôi bội phục thân phận phó chủ nhiệm của hắn, ngữ khí trầm ổn, gặp nguy không vội.

Tôi nhìn lão ba, cũng nhìn Đường Hải Thiên, cũng mỉm cười nói: "Giúp dân khó khăn, là chuyện của người lớn, bác Đường kì thực đã dự tính trước kĩ càng, cần gì phải hỏi một đứa trẻ như cháu?"

"Tiểu Tuấn..." Lão ba quát lớn, cười trừ nói với Đường Hải Thiên: "Đứa nhỏ này, thường ngày hay nói giỡn với tôi, lão Đường đừng trách."

Đường Hải Thiên không có lĩnh giáo qua sự "thiên tài" của tôi, vừa nãy là thuận miệng hỏi, thấy ta đối đáp trôi chảy, nhất thời kinh ngạc, tuy nhiên hắn ngại thân phân, không thể dây dưa cùng một đứa trẻ.

"Không việc gì, không việc gì hổ phụ vô khuyển tử, Tấn Tài à, cậu cũng đừng chê tôi dông dài, hai ta tùy tiện tâm sự chưa chắc đã tìm ra cái gì, chờ Nghiêm chủ nhiệm trờ về, kéo báo lại với hắn, xin hắn định đoạt."

Lời này thật khéo, lão ba gật đầu, cười cười.

"Mắt thấy mùa nông nhàn, rất nhiều người sẽ cạn kiệt lương thực, năm ngoái trung ương hiệu triệu cuộc cải cách cơ bản ruộng đất, tôi xem năm nay cũng vẫn có thể sử dụng.. ít nhất chúng ta cũng đủ lương thực."

Có người nói căn nguyên sinh ra kim tự tháp chính là: Pha-ra-ông muốn dân chúng nhàn nhã có việc làm nên lấy quốc khố làm ra một công trình vĩ đại.

Tuy là thuyết nói vui, nhưng Đường Hải Thiên cũng có ý này.

Lão ba nói: "Biện pháp này tốt thì tốt, nhưng cũng chỉ là trị phần ngọn không phải tận gốc, chung quy cũng không thể hàng năm cứu tế a? Ngân sách của huyện ủy cũng không dư dả."

Đường Hải Thiên cười khổ nói: "Há chỉ không dư dả? Tấn Tài, cậu làm việc chưa lâu, không biết tài chính của huyện ủy. Năm ngoái số nợ mua lương thực là một nghìn cân a, gần như chiếm một nửa số lương thực cần trưng mua."

"A?"

Lão ba choáng váng.

Vương Bản Thanh Trịnh Hưng Vân hai kẻ này, suốt ngày chỉ biết gây gổ nhau, công việc không làm gì sao? Khất nợ một nửa số lương thực cần trưng mua!

Đường Hải Thiên gật đầu, ý muốn nói đây là con số thật.

"Tôi cũng biết, đây là vì giúp dân, nhưng cứ vậy không được a, càng làm càng hỏng, lúc này bốn công xã Sơn Bắc, thì có rất nhiều nhà thiếu lương thực."

Khu Sơn Bắc, chính là gánh nặng lớn nhất của huyện Hướng Dương, toàn bộ khu có bốn công xã, địa hình đều là núi đá. Công xã Hồng Kỳ lại khu phía bắc có mấy đại đội, vấn đề làm Nghiêm Ngọc Thành quna tâm là khu phía bắc sát biên giới, không như mấy công xã trung tâm, khó khăn tuyên truyền hơn nhiều lắm. Phàm là cán bộ làm sai chuyện, chỉ cần nghe câu "chuyển công tác đến khu Bắc" là ngất ngay tại chỗ.

Đó là là vùng chó ăn đá gà ăn sỏi.

Tôi nghe xong cũng nhíu lông mày, bản thiếu gia trời sinh cơ trí, đụng tới vấn đề ấm no hai mươi năm chưa giải quyết được của một khu, cũng như mãnh hổ mất vuốt, không có chút ý tưởng nào, mà nông nghiệp chính là mảnh thiếu khuyết củng tôi.

Nghĩ tới nghĩ lui, đầu tôi nóng lên, phải nghĩ cách công bố máy làm gạch ra ngoài, bây giờ tình hình đang đứng trước bờ vực, không còn thời gian chờ đợi nữa, nhưng máy làm gạch thật ra gợi cho tôi vài thứ.

"Bác Đường, khu Sơn Bắc có phải toàn là núi đá hay không?"

"Đúng vậy, đá nhiều đất ít, nhân dân làm ruộng không được bảy phần, hàng năm đều phải cứu tế, vấn đề này khó khăn không nhỏ a."

"Cũng không biết núi đá nơi này màu sắc ra sao?"

Tôi nhỏ giọng lầm bầm, như là tự hỏi.

"Màu xanh thế thì sao?"

"Màu xanh, đó chính là núi đá vôi a." Tôi hai mắt sáng ngời, "Hiện tại nhà máy điện không phải đang xây dựng sao? Cần rất nhiều xi măng, quét tường cũng cân vôi."

Đá vôi cũng có thể chế xi măng, nung vôi, kiến thức này Đường Hải Thiên và lão ba đều biết, khu Sơn Bắc đại bộ phận là đá vôi cũng không khó, quan trọng là Đường Hải Thiên quản lí nông nghiệp, lão ba quản tuyên truyền, chưa từng động tâm tư đến vấn đề này. Mặc kệ thế nào, chế tạo xi măng, thuộc vào phạm trù công nghiệp, ''quản lí công nghiệp" không phải chuyên môn của họ. Về phần liên hệ giữa chuyện khu Sơn Bắc nhiều núi đá vôi với nhà máy điện hỏa lực đang xây dựng, càng không thể nghĩ ra.

Lão ba và Đường Hải Thiên quay đầu nhìn hai, bốn mắt đều sáng lên.