… Quỳ ở chỗ này là muốn Hoàng a mã lên tiếng miễn nợ của ngươi, sau đó mở rộng quốc khố cho ngươi tiêu, bằng không chính là bức tử ngươi?

Lời này chữ chữ tru tâm.

Đại thần kia cánh môi run rẩy, quỳ mọp xuống, nói: “Tâu Hoàng thượng, vi thần tuyệt không ý này.”

Khang Hy thản nhiên nói: “Nếu đã không có ý này, vậy còn quỳ làm gì?”

Chính là đồng tình với lời của Dận Tộ.

Câu này vừa thốt ra, vị đại thần kia lập tức giống như mọc đinh dưới gối, bật người đứng dậy.

Chờ sau khi đứng dậy rồi, nhìn đám người xung quanh vẫn còn quỳ mọp trên đất mới phát hiện không đúng. Y thực sự đứng dậy quá gấp rồi, phảng phất đang đồng tình với lời Khang Hy và Dận Tộ nói —— thần tuyệt không ý này, vậy nên không tiếp tục quỳ nữa, khiến cho những người còn đang quỳ giống như có ý bức bách Khang Hy miễn nợ cho mình?

Mặc dù trong lòng đám người đều nghĩ như vậy…thế nhưng muốn trực tiếp nói ra là trăm triệu lần không được…

Hiện tại phải làm sao bây giờ?

Lại quỳ xuống là không dám, thế nhưng tất cả mọi người đều quỳ chỉ có một mình y đứng, cái này cũng quá khó coi…

May mà khó xử cũng không phải chỉ có một mình y, những người đang quỳ bên dưới cũng là như vậy, sau khi có người mở đầu liền lục tục từng đám đứng dậy.

“Vạn tuế gia.” Trần Trạng nguyên vẫn đang phủ phục trên mặt đất ngẩng đầu, trên mặt đều là ánh lệ, nức nở nói: “Vạn tuế gia hạ chỉ thanh nợ Hộ bộ nguyên là chuyện ích nước lợi dân, bọn thần trăm triệu lần không có ý ngăn trở, thế nhưng Hộ bộ hành sự kiêu ngạo lỗ mãng cũng là chuyện thực tế xảy ra. Những quan viên đã qua đời ngày thường tiêu dùng tiết kiệm, tuy rằng có mượn bạc của Hộ bộ thế nhưng tội không đáng chết, nếu không phải đám người Hộ bộ gây sự bọn họ trăm triệu lần cũng không đến tuyệt lộ… cầu Vạn tuế gia minh xét.”

Khang Hy khẽ nhíu mày, nói: “Lão Tứ, ngày mai ngươi tự mình đến phủ của mấy người kia phúng viếng.”

Cứ thế bám chặt không buông còn không phải muốn một lời công đạo sao? A ca tự mình tới cửa phúng viếng, cái công đạo này đủ rồi chứ?

Dận Chân sảng khoái đáp ứng, lại hỏi: “Vậy Hoàng a mã, tiền nợ của bọn họ nên xử trí thế nào?”

Hơn mười ánh mắt lập tức bắn về phía hắn, lộ vẻ không thể tưởng tượng: Người đều đã chết, còn hỏi tiền nợ làm sao bây giờ? Chẳng lẽ muốn đòi nợ người chết? Quả thật không còn nhân tính!

Còn chưa có người đưa ra chất vấn, Dận Tộ liền kinh ngạc nói: “Lời này của Tứ ca thật kỳ lạ, người sẽ chết nhưng tiền lại không chết, cần làm thế nào cứ làm như vậy!”

Dận Chân cười nói: “Là ta hồ đồ… Hoàng a mã, mấy vị quan viên này đi đến đột nhiên, trong nhà cũng không có ai chủ sự, không bằng để nhi tử an bày nhân thủ giúp bọn họ xử lý hậu sự, nhân tiện kiểm kê tài sản, sau khi thu đủ nợ cho Hộ bộ, phần dư ra sẽ để thân nhân kế thừa. Như vậy có được?”

Khang Hy còn chưa lên tiếng, Trần Trạng nguyên nhịn không được lắp bắp: “Cái… cái này thật sự là… quá…”

Dận Chân không để lão nói cho hết lời, lại nói: “Hoàng a mã, nhi tử tưởng thay bọn họ cầu một ân điển.”

Khang Hy gật đầu, thản nhiên nói: “Ngươi nói.”

Dận Chân nói: “Nếu tài sản thật sự vô pháp trả đủ nợ, nhi thần xin Hoàng a mã khai ân miễn nợ cho bọn họ… Tuy rằng bọn họ lúc sinh thời chẳng biết cần kiệm qua ngày, thích tiêu xài quốc khố lại vứt bỏ thê nhi lão mẫu không để tâm, tự mình giải thoát còn lưu lại một thân nợ nần, đúng là bất trung bất hiếu bất từ bất nghĩa… Nhưng chung quy người chết vi đại, hơn nữa gia quyến vô tôi… Khẩn cầu Hoàng a mã ân chuẩn.”

Khang Hy ừ một tiếng, nói: “Chuẩn.”

Trần Trạng nguyên nhìn phụ tử ba người, môi run lại run —— có xấu hổ hay không, còn có xấu hổ hay không chứ? Ba người này cứ thế tự quyết định, những kẻ bị bức tử không chỉ không được buông tha ngược lại còn trở thành kẻ chịu thi ân…

“Vạn tuế gia, thần, Vương Khiêm có chuyện cần tấu.”

Khang Hy giống như hoàn toàn quên mất đám người còn đang quỳ dưới điện, không hề nhắc tới chuyện cho bọn họ đứng dậy, gật đầu nói: “Tấu.”

Một quan viên khoảng chừng ba mươi tuổi không nhanh không chậm tiến lên, trước hết dập đầu sau đó cao giọng nói: “Vừa rồi Ung Quận vương cùng Hòa Quận vương nói, quan viên vay tiền không trả hoặc không có tiền trả đều là xa hoa lãng phí, thần cho rằng không phải…”

Vương Khiêm đương lúc tuổi trẻ lực tráng, ăn nói rõ ràng, ngôn từ lưu loát, thanh âm cũng là vang dội êm tai, vốn cũng thuộc loại thần tử Khang Hy thích trọng dụng. Thế nhưng vừa nghe những lời này, sắc mặt vừa hòa hoãn của Khang Hy dần trầm xuống.

Vương Khiêm nói một tràng dài, đơn giản nội dung chính là biện hộ cho đại thần trong kinh thành —— đám quan viên này sở dĩ phải vay tiền không phải vì không biết tiết kiệm, mà là thật sự sống không nổi, tiền nợ không trả, thậm chí treo cổ tự sát cũng là bị buộc đến bất đắc dĩ.

Dận Tộ nghe xong cười thầm: Người này nói được còn rất có đạo lý nha, quan to nhất phẩm, bổng lộc cả năm cũng chỉ có một trăm tám mươi lượng, một trăm tám mươi lượng lại có thể làm gì đâu? Đến những tửu lầu có tên tuổi ăn một hai bữa cơm đều tiêu sạch.

Còn phải nuôi một nhà trên dưới, còn phải lễ thượng vãng lại… không mượn bạc phải sống như thế nào?

Dận Tộ không nói gì, bổng lộc quan viên triều đình xác thật không nhiều lắm, chỉ gấp mấy lần thu nhập của bách tính phổ thông mà thôi, hơn nữa còn có cách nói ‘Ba năm thanh tri phủ, mười vạn tuyết hoa ngân’. Một tri phủ bổng lộc mỗi năm chỉ có tám mươi lượng, thế nhưng thu nhập màu xám có đến ba vạn ba nghìn lượng, cho dù là như vậy còn có thể gọi là ‘Tri phủ thanh liêm’! Như vậy triều đình rốt cục đã thối nát đến trình độ nào?

Cố tình, trên dưới mọi người đối với loại việc đó đều tập mãi thành quen, hoàn toàn thầm chấp nhận hành vi mò tiền trên người bách tính của quan lại —— ngay cả Khang Hy sau khi dùng bạc của đám người Tào Dần cũng sẽ đem những chức quan béo bở như Chức tạo, Tuần diêm cho bọn họ xem như bồi thường, huống hồ những kẻ khác?

Vì vậy các kinh quan có quá ít cơ hội mò tiền liền bất bình, liền ‘gian khổ’ rồi, không thể mò bạc từ bách tính chỉ có thể bù đắp từ quốc khố nha…

Dận Tộ có dục vọng che lỗ tai trực tiếp rời đi, y không phải kẻ hoài chí lớn, biết mình không có năng lực thay đổi thực trạng này, hơn nữa cũng không ai cần y đi cải biến hết thảy —— như vậy liền đơn giản không nghe, không nhìn, không biết.

Khang Hy tựa lưng vào long ỷ, người hiểu chuyện đều biết đây là dấu hiệu ngài mất hứng, không kiên nhẫn, người thanh niên dưới điện còn đang chậm rãi nói thế nhưng ánh mắt của Khang Hy từ lâu đã dời khỏi người đối phương, rơi xuống chỗ Dận Tộ —— tiểu tử này vừa rồi còn là tinh thần phấn chấn, thế nào lại bỗng nhiên bày ra dáng dấp hứng thú rã rời như vậy?

Vương Khiêm rốt cục nói xong, lại kéo theo rất nhiều người tán đồng, Khang Hy có chút mệt mỏi ngồi nghe, dùng ngón tay xoa xoa huyệt vị nơi khóe mắt —— đây là tiểu Lục nhi không biết đọc từ nơi nào, nói nếu rảnh rỗi có thể xoa bóp một chút, tốt cho đôi mắt.

Lại thở dài: Chuyện hôm nay xem ra khó thể an ổn thông qua.

Trước hết để Ngự sử hạch tội Dận Tộ xa xỉ, sau đó cựu thần đức cao vọng trọng khóc lóc kể tội Hộ bộ tàn bạo bất nhân, bức tử mạng người, cuối cùng lại đẩy ra một tiểu tử ngay cả tên cũng chưa quen thuộc biện hộ việc các quan viên mượn bạc đều là bất đắc dĩ…

Chuyện đến phân thượng này, dựa theo thói quen trước giờ của ngài cũng đã nên thả lỏng, thế nhưng nếu ngày thả lỏng chuyện này, công sức trước giờ của đám người Dận Chân không chỉ trôi theo dòng nước, chuyện bức tử nhân mạng cũng sẽ khấu chết trên đầu bọn họ.

Nếu ngài dẩy Dận Chân hoặc Thi Thế Luân ra ngoài, người khác nhìn thế nào thì không tính, tiểu tử Dận Tộ kia nhất định lại muốn phát giận.

Khang Hy gặp phải khó khăn nhìn Dận Tộ, phát hiện người kia đang mãi cúi đầu, chán chết dùng đầu ngón chân họa vòng trên mặt đất, hiển nhiên đối với lời của đám người kia y chính là một chút cũng không quan tâm.

Khang Hy bỗng nhiên nổi lên tâm tư đùa dai, vội ho một tiếng mở miệng: “Hòa Quận vương!”

Không phản ứng.

“Dận Tộ!”

Dận Tộ mờ mịt ngẩng đầu: “A?”

“Ý của ngươi như thế nào?”

“Cái gì?”

Cái gì mà ý như thế nào?

Dận Chân buồn cười nói: “Hoàng a mã hỏi ngươi, đối với lời Vương đại nhân nói ngươi cảm thấy thế nào?”

“Ồ, ” Dận Tộ vội đáp: “Nói được rất tốt!”

Biết nhân gia nói gì không? Còn bảo nói được rất tốt! Khang Hy cũng không dễ dàng buông tha Dận Tộ, nan đề hiện tại ngài đối mặt có hơn phân nửa nguyên nhân là vì y, thế nhưng tiểu tử này còn hồ đồ mờ mịt, ngài hừ lạnh một tiếng, hỏi: “Tốt như thế nào?”

Dận Tộ chớp mắt mấy cái, được rồi, muốn ta nói thì nói thôi, dù sao cũng không phạm pháp —— Ấy, sai rồi, ở thời đại này nói năng cũng có thể phạm pháp, may mắn y có thân phận A ca hộ thân.

Vội ho một tiếng, nói: “Vừa rồi nghe Vương đại nhân phân tích nguyên do kinh quan vay tiền, nhi tử cảm thấy rất có đạo lý. Đệ nhất, kinh quan phải nuôi một nhà trên dưới.”

“Người dưới gầm trời đều do phụ mẫu sinh dưỡng, quan viên cũng là như vậy, chưa từng nghe qua quan càng lớn phụ mẫu càng nhiều. Như thế nào đi nữa, trên phải phụng dưỡng đám người phụ mẫu, tổ phụ, tổ mẫu, dưới phải nuôi nấng thê nhi. Thế nhưng vì cái gì những bách tính trên đường bán hàng ăn, đánh xe ngựa đều có thể nuôi sống thân nhân mà bọn họ nuôi không được đâu? Nhi tử nghĩ, là do nhân khẩu quá nhiều đi. Thú hết mười bảy mười tám tiểu thiếp, sinh ra hai ba mươi hài tử, mua về trên dưới một hai trăm nô tài, như vậy còn có thể nuôi được sao?”

“Điểm này, nhi tử cảm thấy nói quá có đạo lý! Dân chúng bình thường có thể lấy được một lão bà, ăn hai bữa no liền đủ hài lòng, mà đã làm quan sao có thể giống với bách tính? Không có trên dưới một trăm nô tài hầu hạ là không thể sống được đâu! Mỗi tối chỉ ôm một bà nương luống tuổi sắc suy sao lại có thể ngủ ngon chứ! Vậy nên quốc khố, nhất định phải mượn!”

“Phụt!” Đại a ca Dận Đề cười phun một tiếng, sau khi bị Khang Hy trừng mắt nhìn liền vội vàng che miệng.

Khang Hy không tỏ thái độ ừ một tiếng, nói: “Sau đó thì sao?”

“Thứ hai, chính là lễ thượng vãng lai chi tiêu quá lớn.” Dận Tộ nói: “Nhi tử vừa nghe Vương đương nhiên nói đến bổng lộc hằng năm của chư vị đại thần cũng là giật mình không ngớt, chợt nhớ lại năm ngoái khi vừa khai phủ, trong hạ lễ của các vị đại nhân không có thứ nào giá trị thấp hơn năm mươi lượng, lúc đó nhi tử cũng không cảm thấy thế nào, bây giờ mới biết hóa ra năm mươi lượng đã là bổng lộc một năm của chư vị đại thần! Thực sự quá kỳ quái, chư vị đại thần đều đem bổng lộc một năm cho Dận Tộ, như vậy một năm này chư vị ăn cái gì, dùng cái gì? Nếu trong một năm này còn có A ca khác thú phúc tấn, sinh nhi tử gì gì đó, lại phải làm sao bây giờ?”

“Bách tính qua lại với nhau bất là chuyện quá mấy cái trứng gà, vài cây vải lẻ, thế nhưng nếu đã làm quan tự nhiên không thể keo kiệt như thế, cần phải năm mươi lượng, một trăm lượng mới đủ vững tay. Cứ tính như thế, không mượn ngân khố quả thật không qua được…”

Khang Hy lại ừ một tiếng, nói: “Còn có thứ ba?”

Dận Tộ nói: “Thứ ba, chính là quan địa phương thật có tiền nha! Vương đại nhân luôn miệng nói kinh quan kham khổ, không phải đang chỉ quan địa phương có tiền sao? Có nhân không có quả thật là chuyện lạ mà!”

Y thật sự không muốn nói nữa, ngay cả những lời châm chọc khiêu khích kia cũng không định tiếp tục, chỉ cảm thấy một cổ bất lực nồng đậm: Nói tới nói lui còn không phải một chữ tham sao? Thế nhưng thời đại này là như vậy, nói thì có ích lợi gì?

Ở hiện đại, rất nhiều người đều cảm thấy tham lạm nghiêm trọng, thế nhưng ai dám tưởng tượng mỗi lần tết nhất hoặc tiệc cưới lễ thọ, mỗi người đều đem tiền lương một năm tặng cho cấp trên sao? Hơn nữa còn là rất nhiều rất nhiều cấp trên.

Khang Hy hạ Giang Nam, những quan viên, diêm thương gì đó mỗi người đều tặng một đám lễ vật xa xỉ, ai lại hỏi một câu —— bổng lộc mười năm của ngươi có đủ mua một kiện?