Không làm việc sẽ không cơm ăn, tuy rằng làm việc cũng không nhất định có thể đủ no
————–
“Nếu ngài Morgan thật sự tốt như hai người nói, vậy trước mắt có thể phỏng đoán được tập đoàn Morgan nguy hiểm không chỉ một hai người, vì sao không ai báo cho ông ấy chuẩn bị sẵn sàng chứ? Lại vì tiền đi.” Jack ngồi bên cạnh Cal, y nghe rõ cha con Cal nói chuyện.
“Không ốm mà rên khoe của với người nghèo.” Jack thành thực bày tỏ, vẫn không thể nào thích Jack, ngài Henry lại bị chọc cười ha ha, ông run lên run xuống chỉ vào Jack.
“Lúc John đối mặt với ba đời tổng thống Mĩ, thân phận chênh lệch như cậu đang đối mặt với ta. Lão ta bình thường làm người rất phóng túng, dễ dàng cấp tìm phiền toái cho bản thân. Ba vị tổng thống a! Ha ha, John tuyệt đối không biết lão ta tự tích lũy bao nhiêu thù hận cho mình đâu. Cho nên, ta sớm nói về sau lão ta sẽ không hay ho gì.” Ngài Henry nói xong tiếc nuối thở dài, ông nhịn không được lấy ra một điếu xì gà đặt lên miệng, nhưng từ đầu tới cuối không đốt nó.
“…. Thời điểm tàu Titanic vừa chìm, John lão già này còn gọi điện thoại cho ta nói lão ta quả nhiên không phải người hay gặp tai nạn, nhưng hiện tại xem ra tàu Titanic quả thật sẽ làm suy sụp lão, lão đã bảy mươi lăm tuổi, kẻ đáng thương. Tốt lắm, nói chuyện này để làm gì chứ? Cậu Dawson, cậu hôm nay phấn khích phát ngôn khiến ta khắc sâu ấn tượng. Trên thế giới đều nói người thương nhân không thể chinh phục là nghệ thuật gia, được rồi, ta thừa nhận cậu là đứa nhỏ cũng có thiên phú nghệ thuật, chúc cậu tương lai may mắn — tuy rằng ta vẫn hy vọng cậu chỉ là một nghệ thuật gia không chút quan hệ với con ta.” Ngài Henry lần đầu lộ ra sắc mặt hòa nhã với Jack, nhìn vào mắt y nói chuyện, hơn nữa còn trịnh trọng vươn tay.
Jack cao hứng gật đầu tiếp nhận lời khen của ngài Henry, lúc y bắt tay với ngài Henry chỉ cảm thấy rung động, đó là đôi tay khô ráo ấm áp lại tràn ngập khí thế, bàn tay ngài Henry không giống Cal thon dài mềm mại, hình dạng tuyệt đẹp, nhưng là đôi tay thuộc về ông lão oai phong một cõi vô cùng mạnh mẽ, ông dùng đôi tay liền đủ để biểu hiện ra tiền tài quyền thế của mình.
“Đứa nhỏ, mặc kệ nói như thế nào, ta như cũ vẫn hy vọng con mình trở lại cuộc sống bình thường, cưới vợ, sinh một đám trẻ, khiến hắn mỗi ngày đau đầu.” Ngài Henry buông tay Jack ra, đứng lên nhanh chóng rời đi, Jack gãi hai má bất đắc dĩ cười cười.
“Jack, em suy nghĩ gì vậy?” Cal vẫn khó hiểu biểu tình trên mặt Jack, nụ cười phức tạp kia bị hắn thu vào trong đầu.
“Em đột nhiên muốn cùng ngài Henry cược một ván. Có phải hay không rất kỳ quái, em rõ ràng kỳ vọng chính mình có thể ngang nhiên phản bác lời ngài Henry, cho ngài ấy thấy chúng ta thuộc về nhau, mối quan hệ của chúng ta vĩnh viễn không bị phá hư. Nhưng lúc bị ngài ấy nhìn thẳng, em bỗng cảm thấy mình giống như một con trâu rừng trên thảo nguyên châu Phi bị sư tử chộp lấy, trừ bỏ áp lực cảm xúc muốn chạy trốn, em còn muốn phản kháng nó.” Jack nghĩ lại lần nữa tươi cười.
“Cha con hai người đều rất đặc biệt.”
“Đặc biệt? Nhóc cưng, anh cảm thấy em muốn nói là mâu thuẫn đi.” Cal nhân cơ hội xoa rối mái tóc vàng của Jack, bọn họ cùng nhau trở lại phòng.
Sáng hôm sau ngài Henry mang theo Cal, Jack và Lovejoy lên xe lửa đi Pittsburgh, nữ hầu toàn bộ đều ở lại trông coi nhà tổ Hockley và nhà riêng của Cal. Xe lửa xình xịch xình xịch làm việc, lộ trình xóc nảy bị màu xanh tươi mát của ngày xuân che dấu, dọc đường đi khá nhàm chán.
Cal và ngài Henry đều tự đọc văn kiện được gửi tới, lên kế hoạch công tác kế tiếp. Jack mở toàn bộ cửa sổ ra, y hưng trí bừng bừng nhìn cảnh vật lướt nhanh, trên vải vẽ tranh sơn dầu lưu lại một loạt sắc thái thác loạn. Lovejoy săn sóc bưng tới cái giá để Jack có thể đặt thuốc màu lên trên, sau lại bưng sữa qua rót đầy ly cho ngài Henry.
Bên trong khoang xe tỏa nồng đậm hương khí cà phê, đáng tiếc tách cà phê này chỉ thuộc về mình Cal, ngài Henry hiện tại bị thầy thuốc tuyên bố tước đoạt quyền uống những thức uống kích thích. Cal sau hai tiếng buông lỏng bút máy nắm trong tay ra, hắn đến phía sau Jack nhìn mảnh vải vẽ tranh sơn dầu loang lổ sắc thái, vươn tay ôm eo Jack.
“Em đang vẽ gì vậy?”
“Vẽ bậy chơi thôi, đem cảnh sắc mỗi một lần nhìn thấy ngoài cửa sổ miêu tả ra có phải hay không rất thú vị? Màu xám phía dưới là đài ngắm trăng, màu xanh, nâu và vàng đất là cảm giác trong rừng cây, đỏ sậm, vàng tươi và màu lam là thôn làng vừa rồi đi ngang qua, màu hoa hồng là tâm tình.” Jack quay đầu lại, ánh mắt vui sướng giống như con nít, Cal nhịn không được nhẹ nhàng hôn lên mắt y.
“Quả thật phi thường thú vị.”
“Hừ!” Cal và Jack nghe được tiếng động không hẹn mà cùng nhìn về phía ngài Henry, lại làm bộ như không chút nào cảm kích tiếp tục cúi đầu ký duyệt văn kiện. Jack cười một cái liền xem nhẹ ngài Henry phản đối, y xoay người tiếp tục vẽ, cùng lúc giao toàn bộ sức nặng thân thể dựa vào người Cal.
Cal đỡ eo Jack, bọn họ dựa vào nhau cùng chia sẻ niềm vui hành trình. Ở Pittsburgh lúc này quả nhiên là bầu trời mịt mù khói đen, Jack cau mày hiển nhiên không thể nào tiếp thu kịp sau một đường hoa cỏ cây sông là trường hợp này, Cal vỗ vỗ bàn tay Jack như muốn trút đi những tình tự trong lòng y. Jack cảm kích mỉm cười với Cal, y cùng Cal đi theo ngài Henry tiến vào ô tô.
Biểu tình trên mặt Jack không thoát khỏi cặp mắt lợi hại của ông lão, ông vỗ nhẹ bàn tay nói: “Cậu Dawson, cậu không thích Pittsburgh đúng không?”
“Tôi không thích bốn phía khói dày đặc và hương vị quái dị, ngài Henry, cái này cùng với cái tên gọi không quan hệ gì.” Jack thành thực trả lời, ngài Henry ngạo mạn nhếch môi, ông nâng ngón tay lên giữ màn khói tối đặc khoa tay múa chân một hồi.
“Cậu Dawson, cậu biết không? Nơi đó chính là xưởng sắt thép của ta, còn có công ty điện khí. Không có khói đặc cuồn cuộn thì không có thành thị này, hơn bốn trăm bốn mươi ba cây cầu và tuyến đường sắt nối liền nước Mĩ và các châu lục khác. Đây là tài phú của nước Mĩ, cậu có lẽ không thích hoàn cảnh hiện tại nơi này, nhưng nó tích lũy vô số tiền tài, muốn sửa đổi hoàn cảnh cũng cần tiền.” Ngài Henry tự hào nói, Jack cười phản bác quan điểm của ông.
“Ngài Henry, khi ngài phá hư cái gì đó có lẽ phải cần đến một trăm hoặc một ngàn năm mới có thể đổi trở về.”
“Hử?”
“Nếu ngài vì kiến thiết nhà xưởng chém đổ một cây đại thụ một trăm năm tuổi, như vậy dù ngày sau ngài chuyển một cây đại thụ khác lại đây, trên thế giới như cũ vẫn giảm đi một cây trăm năm tuổi, muốn bù lại tổn thất này, ngài chỉ một lần nữa trồng một gốc cây, sau đó chờ đến một trăm năm.” Lời Jack nói khiến Cal nở nụ cười, đúng vậy, không gì có thể phản bác bằng thời gian.
Ngài Henry nhìn con mình cười trộm, chỉ tiếc rèn sắt không thành thép lắc lắc đầu, ông muốn nhìn thấu Cal, con ông tuyệt không có khả năng quay về! Nhưng lời Jack nói làm cho ông đột nhiên có loại ý tưởng, cậu nhóc này nêu ra một ví dụ phi thường đơn giản, đơn giản đến mức không người nào không biết, lại chưa từng có người nào chú ý qua — có thể chú ý tới từng chi tiết như thế cậu nhóc này sẽ đạt được thành công.
Ngài Henry nói với lái xe chạy theo xe lửa: “Julian, về sau lúc mở nhà xưởng mới gặp rừng cây thì đem cây cối di dời đến vùng khác đi.”
Nghe được mệnh lệnh của cha, Cal cười nhẹ ra tiếng, Lovejoy trực tiếp đưa cho ngài Henry một chiếc khăn tay. Ngài Henry kinh ngạc tiếp nhận khăn tay nhìn vào mắt Lovejoy hỏi: “Spicer, ông đưa khăn tay cho tôi làm gì?”
“Mồ hôi, thưa ông chủ.” Lovejoy săn sóc giải thích một câu, cái mặt như tử thi này khiến Jack nhịn không được cười ra tiếng.
Ngài Henry giấu đầu hở đuôi nói một câu: “Thay quần áo, chúng ta vào nhà xưởng tham quan một vòng.”
Tháng tư ở Pittsburgh gần hai mươi độ cực nóng, bên trong xưởng sắt thép càng thêm oi bức làm người ta đổ mồ hôi chảy ròng ròng. Nhóm công nhân bình thường chỉ mặc cái quần dài, còn cuốn ống quần lên hết. Phân nửa người sớm bị cởi sạch, mồ hôi từ trán các công nhân tuôn trào, đưa lưng về phía các quản lý không ngừng đem than đá bỏ vào nồi hơi, vất vả vô cùng.
“Jack?” Một người đàn ông tóc đen râu đen trợn mắt há hốc mồm nhìn Jack, tầm mắt gã cao thấp đảo quanh tây trang thẳng thớm và giày da giá trị xa xỉ trên người Jack, sau đó xin lỗi cười cười: “Thực xin lỗi, tôi nhận sai người.”
Jack há môi nửa ngày sững sờ tại chỗ, y không nghĩ tới người bạn ‘bèo nước gặp nhau’ trên tàu Titanic lại nói mình nhận sai người — thời gian bọn họ ở chung cũng không ngắn, đúng không?
“Tom, anh không nhận sai người, tôi là Jack, Jack · Dawson. Fabrizio có khỏe không?”
Tom đối diện lập tức tươi cười, gã dũng cảm ném cái xẻng qua một bên, tiến lên cho Jack một cái ôm: “Thằng nhóc cậu hiện tại không tệ nha, Fabrizio kết hôn với quý cô quen trên thuyền, hắn cứu nàng một mạng. À, anh hùng cứu mỹ nhân, thật sự làm người ta hâm mộ! Vừa đến New York bọn họ đi Tây bộ, cậu hiện tại tìm không thấy bọn họ đâu.”
“Vậy là tốt rồi, tôi không lâu sau cũng đi khỏi Mĩ, Brown phu nhân giúp đỡ tôi đi Đức học tập.” Jack nói xong vui vẻ nở nụ cười, Tom dùng sức vỗ vỗ lưng Jack.
“Jack, thật sự làm người ta ghen tị, vận khí của cậu quả thực quá tốt. Cậu… Chúc cậu may mắn.” Tom tựa hồ còn muốn nói gì đó, nhưng gã nhìn ngài Henry và Cal đứng sau Jack, cuối cùng ngậm miệng đem lời mình muốn nói không nói ra, Jack không rõ, y trong nháy mắt lơ đãng bị dán mác ‘Con riêng của phú thương’.
“Cũng chúc anh may mắn, Tom, hẹn gặp lại.” Jack buông Tom ra, trở lại bên cạnh Cal, người đàn ông nghiêng đầu dán lên tai Jack nhẹ nhàng thổi một hơi, trên mặt Jack hiện lên một mảng đỏ.
“Vừa rồi em quá mức thân cận với hắn ta, anh thật sự ghen tị.”
“Cal, anh không biết bọn họ làm việc rất vất vả sao? Em vốn cũng là một thành viên ở đây, mỗi ngày trong nhà xưởng cởi hết chỉ còn lại cái quần, không phải không ngừng xúc than vào nồi hơi, lưng gánh nặng đi tới đi lui từ kho hàng đến mỏ quặng. Công việc phi thường vất vả, mỗi ngày cơ hồ không có thời gian nghỉ ngơi, tiền lương càng ít đến đáng thương.” Jack nói xong tựa hồ mang theo một ít phẫn nộ.
Cal mở bàn tay đang siết chặt của y ra, hắn lúc trước từng hứa hẹn không lừa gạt Jack, hiện tại sẽ không làm như vậy: “Jack, đây là giao dịch công bằng, em có thể nói việc anh làm vô cùng vô sỉ, anh cướp đoạt sức lao động của đám công nhân này và giá trị thặng dư không có sai. Nhưng em cũng nên biết, đây là anh tình tôi nguyện giao dịch, nếu không hài lòng bọn họ tùy thời có thể lựa chọn bỏ việc, cha anh cũng không bắt buộc trong nhà xưởng làm cho đến chết.”
Cal kỳ thật có thể giải thích với Jack mấy nội dung tư bản tích lũy hoặc là lý luận tri thức gì đó, nhưng những lý luận kinh điển đó cũng không thay đổi được sự thật trống rỗng — không làm việc sẽ không cơm ăn, tuy rằng làm việc không nhất định có thể đủ no. Đây là hiện trạng của nước Mĩ, đây là thời đại tốt nhất, cũng là thời đại xấu nhất.
Nước Mĩ nhìn như tinh thần phấn chấn bồng bột, kiếm tiền chỉ là những nhân tài phát minh sáng tạo kỹ thuật và những ông chủ các ngành các nghề, ngàn ngàn vạn vạn di dân tới được lao công đại khái chưa từng nghĩ tới bọn họ trừ bỏ may mắn phát hiện mỏ vàng hoặc dầu mỏ, cũng chỉ thành thành thật thật làm việc, chờ bị bóc lột.
Nhìn vào mắt Jack, Cal đưa tay xoa xoa mái tóc vàng đang dài ra của y nói: “Khi tiền lương của công nhân không đủ để cầm cự cuộc sống của bọn họ, bọn họ cử hành bãi công, có lẽ còn có thể tố cáo nghiệp đoàn, yêu cầu tăng lương, nghỉ ngơi hợp lý, bảo hiểm và chữa bệnh, nhưng bây giờ vẫn chưa. Sự tình không phát triển tồi tệ như vậy. Jack, chúng ta đi thôi.”
Jack cắn môi, y đi theo sau Cal rời khỏi nhà xưởng, bắt đầu từ ngày đó trở đi cho đến khi Cal dẫn y trở lại New York tham gia hôn lễ của Rose tiểu thư, Jack mỗi ngày đều mang giá vẽ và thuốc màu chạy tới nhà xưởng, y im lặng ngồi một góc âm u trong nhà xưởng, cả người đầy mồ hôi vẽ một bức tranh các công nhân rơi mồ hôi.
Bí thư Julian của ngài Henry không biết rõ thân phận Jack, vì không muốn đắc tội vị khách thần bí này, anh căn dặn không cần quấy rầy y. Jack ngày đầu tiên mang một thân bẩn đen và mùi mồ hôi đầy người trở về nhà ngài Henry, ông lão nhăn mày, khi Jack đem vải vẽ tranh sơn dầu phơi nắng trong phòng, tin tức từ miệng nữ hầu nói cho ngài Henry biết, ông giận nhưng không thể phát.
Hành vi của Jack quả thực chính là ngang nhiên khiêu khích quyền uy của ngài Henry, nhưng nể mặt mũi con trai mình, ngài Henry mỗi ngày đều trừng một mắt đỏ đậm bàng quan nhìn Jack đến lại đi. Cal biết Jack mỗi ngày đều chạy tới nơi nào, nhưng hắn không ngăn cản tự do của Jack.
Tư tưởng là mẹ nghệ thuật, nếu không có khắc sâu trải nghiệm cuộc sống Jack vĩnh viễn không có khả năng đi xa trên con đường này.
Chỉ cần Jack không phải tự mình tổ chức công nhân bãi công, Cal tuyệt đối ủng hộ Jack “luyện tập hội họa”. Rời đi Pittsburgh một ngày, Jack rốt cục lộ ra tươi cười, bức vải vẽ tranh sơn dầu của y khắc họa một bức tranh rung động lòng người — bên ngoài phân xưởng cuồn cuộn khói đặc như là Ác Ma tàn ác cười, bên trong phân xưởng công nhân không ngừng vội vàng làm việc, cả người ngã nhào mồ hôi như máu…
“Em là một thiên tài, Jack!”, xì gà trong tay Cal rớt xuống mặt đất, hắn đối mặt với bức họa khiếp sợ nói, kết hợp phong cách hiện đại cùng cổ điển thoạt nhìn chính là đặc sắc của Jack trong tương lai, chỉ là… Bút pháp còn hơi non nớt, cậu nhóc của hắn còn cần một bầu trời rộng lớn hơn nữa.
