感鏡

美人與我別,

留鏡在匣中.

自從花顏去,

秋水無芙蓉.

經年不開匣,

紅埃覆青銅.

今朝一拂拭,

自照憔悴容.

照罷重惆悵,

背有雙盤龍.

Cảm kính (Bạch Cư Dị)

Mỹ nhân dữ ngã biệt

Lưu kính tại hạp trung

Tự tòng hoa nhan khứ

Thu thuỷ vô phù dung

Kinh niên bất khai pháp

Hồng ai phú thanh đồng

Kim triêu nhất phất phức

Tự cố tiều tuỵ dung

Chiếu bãi trùng trù trướng

Bối hữu song bàn long

- Dịch thơ-

Từ khi người đẹp cách xa

Tấm gương để lại cho ta ấm lòng

Trải từ mấy độ nhớ nhung

Hồ thu làn nước không còn bóng sen

Suốt năm chẳng dấu người xem

Bụi hồng đã phủ mơ màng đồng xanh

Sáng nay giở ngắm hình dong

Thấy ai tiều tuỵ trong gương ngậm ngùi

Sau gương rồng cuộn có đôi

Ta đây người đấy xa xôi muôn trùng

Phần XV: Nha Nha phiêu lưu ký

Nó sinh ra vào mùa đông, thời tiết vùng này rất lạnh, tuyết phủ trắng những mái nhà và những lối đi. Nó có ba anh chị em, mẹ đặt tên cho từng đứa lần lượt là “gâu gâu”, “gâu gâu” và “gâu gâu”... À, thật ra ba cái tên này khác nhau, sự khác biệt chỉ có chó mới biết.

Ngôi làng của những người thợ săn và ngư dân đánh cá, họ nhà chó chúng nó thường được chủ nhân sử dụng để kéo xe, giữ nhà, đôi khi chiến đấu với gấu trắng hung dữ. Khi nó được hai tuần tuổi, ông chủ bắt nó bỏ vào cái lồng gà, cùng với hàng hóa bị chở ra khỏi làng. Mẹ nó chồm hai chân lên khung cửa sổ, sủa rất to mà chiếc xe vẫn chầm chậm lăn bánh, cuối cùng nó không nhìn thấy mẹ nữa, không bao giờ nhìn thấy ngôi làng quê hương nữa...

Những ngày sau đó nó vẫn sống trong lồng gà, ăn xương và cơm thừa của những người lái buôn. Nó không biết mình bị đem đi đâu, chỉ cảm thấy khí hậu ngày một ấm, lông trắng dày rậm bắt đầu rụng. Trên xe có con mèo Ba Tư đỏng đảnh và một con vẹt què chân ồn ào, những người đàn ông cao lớn chở theo nào là da hổ lông gấu, còn có những viên kẹo màu lấp lánh trông đẹp mắt, ăn vào chắc là ngon lắm!

Một buổi sáng nọ đoàn xe đến biển cát rộng mênh mông, nó mệt mỏi nằm trong lồng sắt, lông rụng tả tơi, sắp chết vì nóng. Bọn họ đi vào một quán trọ, gặp một thiếu niên lạ mặt. Nó nghe được cuộc nói chuyện này là vụ mua bán nhưng chàng thiếu niên không hài lòng với giá cả đám lái buôn đưa ra.

- Các người tưởng ta là đứa dễ bị lừa sao? Một tấm lông gấu giá hiện tại chỉ có một trăm lượng, huống chi lông này bị ẩm, chất lượng không tốt. Tính một trăm là quá hời rồi đó! Mấy viên đá kia cũng không quý hiếm, loại thạch anh tím này dễ vỡ, khó gia công, ở phương Nam có rất nhiều. Ta chỉ nể mặt nên mới mua giúp thôi!

- Chu công tử, công tử xem xét nâng thêm chút đỉnh đi, bọn tôi đi từ xa đến, chi phí vận chuyển rất cao, một trăm lượng thì không có lãi!

Vị thiếu niên kia vóc người nhỏ bé bị đám lái buôn vây quanh, hắn bình thản phe phẩy quạt giấy, mắt hồ ly đảo lia.

- Nếu các ngươi nói vậy thì thêm năm lượng, một trăm lẻ năm không có hơn!

Năm lượng là con số nhỏ, đám lái buôn đang tính thuyết phục thêm thì nghe hắn nói tiếp:

- Coi như bổn công tử rộng rãi, ta sẽ thanh toán luôn tiền trọ và ăn ở của các ngươi tại đây, như vậy được chưa?

Đám người bắt đầu do dự, sau khi bàn bạc liền gật đầu đồng ý. Cả nhóm có bảy người, chen chúc hai phòng trọ qua đêm, thêm thức ăn và cỏ cho ngựa cũng tốn rất nhiều bạc. Cuộc giao dịch đi tới thống nhất, tiền trao cháo múc luôn thể. Dĩ nhiên họ không biết quán trọ này do thiếu niên làm chủ, tính ra hắn dùng “cây nhà lá vườn” không tốn kém bao nhiêu. Xe lông thú bị đẩy đi, lúc này vị thiếu niên mới nhìn thấy con chó nhỏ nằm trong lồng gà.

- Cái gì kia?

Hắn thích thú ngồi xuống nhìn, nó ỉu xìu hé mắt trông lên. Hơn ba tuần tuổi, nó là một cục lông bé tròn tròn như trái cầu, bởi vì màu lông trắng tinh khôi tuyệt đẹp nên có phong thái vương giả.

- Chu công tử, chó này là giống Tát Ma Da Khuyển, còn gọi là Samoyed. Năm ngoái tri châu đại nhân đặt hàng một con cho cháu ông ta chơi, năm nay chúng tôi lựa con đẹp nhất mang tới.

Người vùng Bắc không hiểu vì sao miền Nam thích loại chó này, họ chỉ dùng để kéo xe tuyết mà thôi. Mọi người vẫn nói chó Ngao là vua các loài chó, giá trị rất cao, mua bán rất hời nhưng chó Samoyed thì được vẻ ngoài xinh đẹp, hầu hết đàn bà con gái đều yêu thích. Một tiềm năng lợi nhuận như vậy mà không ai nghĩ ra!

- Bán nó cho ta đi! Ta sẽ trả gấp hai lần. – Thiếu niên nói.

- Không thể được, chúng tôi đã hứa với đại nhân rồi. “Thương” không đắc tội với “quan” nổi đâu!

Thiếu niên kia híp híp mắt.

- Một trăm năm mươi lượng!

- Không được!

- Hai trăm?

- Không thể được!

Hắn khịt mũi, lấy ra một tấm bài thiếp đưa cho trưởng đoàn buôn:

- Hai trăm, không nói nhiều nữa! Lão tri châu muốn vấn tội thì xin mời tới nhà tìm ta!

Nói rồi hắn ra hiệu cho thuộc hạ trả tiền, tự mình ôm con chó đem đi. Đám lái buôn không ngăn cản được, lo lắng cầm tiền và bài thiếp.

- Làm sao bây giờ? Cái này có tác dụng không?

Bọn họ chụm đầu nhìn thẻ bài kia. Phàm là kẻ đi buôn thì đều biết chút chữ, giỏi tính toán. Trên thiếp này có một chữ Hòa, một chữ An, thêm chữ Vương...

- Ôi chao, Chu công tử ở trong phủ vương gia sao?

- Ta thấy không chỉ ở, mà là con trai của vương gia rồi. Ngươi nhìn xem, không phải họ Chu mà là họ ghép Chu Lạc đó!

- Không lý nào! Công tử vương gia mà đi mua bán sao?

- Có gì lạ? Ta từng nghe nói Tứ công tử Hòa An vương từ nhỏ đã có tài kinh thương. Người vừa rồi có thể là Chu Lạc Tịch Tề, thật là tuổi trẻ tài cao!

Bên này đoàn lái buôn cảm thán một phen, họ thế mà có ngày gặp được người hoàng gia cơ đấy! Tịch Tề bên kia ôm chó chui vào xe ngựa. Trong xe có sẵn một thiếu nữ xinh đẹp. Hắn đưa nó cho cô gái bế, tiện thể giải thích:

- Khanh Ca cô nương, phiền cô chăm sóc ít hôm, đây là quà sinh nhật lần thứ năm của tiểu muội ta!

Khanh Ca bị câm, nàng gật gật đầu vuốt ve bộ lông trắng tuyết của nó. Nó ngoan ngoãn cho người ta ôm, biết rằng số phận súc sinh phải lệ thuộc vào chủ. Rồi một đêm nọ, vị công tử bỏ lại cô gái, con chó, mấy bao vàng và một lá thư “ủy thác” trước cánh cổng lớn. Hắn áy náy nói:

- Ngại quá, ta còn chút việc gấp, không thể đem nữ nhân và thú nuôi theo được.

Cứ như vậy, chó run run, người ôm chó cũng run run gõ cửa phủ Hòa An. Bọn họ cứ tưởng gặp được quý nhân chiếu cố, ai dè gã này là tên vô trách nhiệm, tùy tiện ném một cô gái trẻ và chó con đáng thương ở nơi hẻo lánh giữa đêm khuya thế này. Vương gia đọc xong thư thì nổi giận đùng đùng, thế tử phi dẫn Khanh Ca và chú chó ra hậu viện lánh nạn. Đây là câu chuyện xưa cũ mà Nha Nha còn nhớ. Từ đó, nó trở thành vật cưng đáng yêu phiền toái rắc rối nông nổi nhất vương phủ.

Lần đầu tiên gặp cô chủ, nó muốn tỏ vẻ thân thiện nên há mồm gâu gâu tự giới thiệu. Cô bé con năm tuổi nhìn vào cái miệng đỏ lòm hét toáng lên:

- Răng, răng!

Và từ đó tên của nó là Nha Nha =_=

Nha Nha là chó Samoyed bản tính gần giống chó sói, vô cùng trung thành, hiếu động và tham ăn. Nó cùng với cô chủ lớn lên, làm ngựa cho nàng cưỡi, làm gối cho nàng ôm, làm đệm cho nàng gác chân hoặc tấm chăn trắng tuyết quanh năm ấm áp. Tiểu thiếu gia Niệm Nhất nghịch ngợm giật tóc của cô chủ, cô chủ nổi giận chạy đuổi theo, Nha Nha thở phì phò bám đuôi, ba “người” chơi rất hăng say.

- Lêu lêu lêu... Cô cô không đuổi kịp đâu!

- Nhất Nhất hư, đứng lại!

- Gâu gâu gâu!

Cô chủ thích đồ ngọt, trộm một lọ kẹo vừng, muốn chôn dưới gốc cây đào. Nha Nha lè lưỡi hăng hái đào bới, cát bụi tứ tung, chốc lát đã làm một cái lỗ nông. Cô chủ vỗ đầu khen nó thông minh, lập tức giấu lọ kẹo đi, phủ đất che kín lại. Nàng tìm một hòn đá tròn đặt lên trên làm dấu. Nha Nha khó hiểu ngoẹo đầu. Cục đá thế này thì dễ nhầm lẫn, họ chó nhà nó có cách làm dấu rất hiệu quả! Thế là nó đi tới, nghiêm túc giơ một chân sau lên... Xèo xèo...

- AAAAA! Nha Nha ngu ngốc! Sao lại tè vào lọ kẹo của ta???

- Gâu gâu gâu!

Năm Nha Nha hai tuổi, cô chủ và tiểu thiếu gia bị bắt cóc, thủ phạm là Tứ công tử. Mặc dù biết ơn hắn đã mua nó từ tay lái buôn nhưng Nha Nha phải chí công vô tư, trịnh trọng phê bình hành động sai quấy này. Nó lẻn vào phòng Tứ công tử, cắn rách tất cả đũng quần của hắn. Đàn ông loài người hình như rất xem trọng đũng quần, họ chỉ cởi vào trường hợp trọng đại, không giống nó luôn thích khoe ra... Nha Nha cúi đầu nhìn lông mao dưới bụng, trong lòng rầu rĩ, lông của nó dài quá, che hết không biết đực cái, không thể oách bằng con chó mực nhà bên cạnh, chó cái quanh khu này toàn đi theo nó!

Vài tháng sau, cuối cùng cô chủ cũng quay về, nó nhớ cô chủ gần chết, xun xoe cái đuôi to xù như cây chổi, nhảy chồm chồm, sủa gâu gâu. Cô chủ đi xa, còn đem cả quà về cho nó nữa. Đó là một bức chân dung, có viết tên Nha Nha, còn đóng dấu ngọc tỉ: Thái Minh đế, Khương La hoàng triều!

Mặc dù Nha Nha cảm thấy chân dung không thể diễn tả hết vẻ bảnh bao đẹp trai của nó nhưng vì có ngọc tỉ nên vẫn chấp nhận được. Thợ mộc đóng cái khung gỗ, lồng bức tranh kia vào mà tay ông còn run run. Nó càng khoái chí dựng đứng hai tai, tự hào mình là con chó đầu tiên trên đời có chân dung được hoàng đế công nhận. Nha Nha tha bức tranh qua nhà hàng xóm để khoe khoang, ai ngờ con chó mực kia là đồ thiếu văn hóa, nó chẳng hiểu “gâu gâu” (chân dung) là gì, còn chửi “gâu gâu gâu gâu” (thằng khốn hoàng đế)! Nha Nha tức lắm, quyết định không chơi với nó nữa, kẻo chỉ số thông minh bị bên kia làm phép trung bình cộng thì chết!

Vài năm sau đó, cô chủ có một tì nữ mới, tên nàng là Tiểu Mai. Nha Nha không thích Tiểu Mai bởi vì nàng ta cứ một tuần là bắt nó đi tắm một lần, nói rằng cô chủ còn nhỏ, vật nuôi bên mình phải sạch sẽ, lông rụng có thể gây bệnh. Nha Nha không thích bị trấn nước, hơn nữa Tiểu Mai là giống cái, lòng tự tôn của chó nam nhi bị tổn thương! Nó vùng vẫy làm tóe nước lên người Tiểu Mai, mỗi lần tắm xong là cả hai cùng ướt. Tiểu Mai tức lắm, quyết định một công đôi việc, ôm nó nhảy vô thùng tắm luôn! Lòng sĩ diện của chó nam nhi càng bị thương tổn, móng vuốt quyết tâm bám lấy vách thùng, hai mắt nhắm lại, miệng rên ăng ẳng... Xong rồi, trong sạch đời nó đã bị hủy rồi, nó từng mơ ước dắt nàng đốm làng bên cùng đi tắm sông bắt cá, không ngờ Tiểu Mai đã giành làm trước!

Một năm nọ cô chủ nghỉ đông quay về, Tiểu Mai tự nhiên biến thành da nâu. Thị giác của Nha Nha không hoàn chỉnh như con người, nó không phân biệt được tất cả các màu nhưng nhận ra nước da của Tiểu Mai đã đen sẫm lại. Nghe bảo nàng biết chế thuốc “dịch dung” gì đó, có thể hóa già thành trẻ, béo thành gầy, nam thành nữ, chó thành mèo... À, cái cuối cùng là nó lấy ví dụ loài vật cho thân thiện! Tiểu Mai lại thành “hung thần thùng nước”, vừa về là ôm nó đi tắm. Tuy nhiên, lần này Nha Nha không dám động đậy, ngoan ngoãn vô cùng, bởi vì Tiểu Mai nói:

- Mày thấy bản lĩnh của chị rồi đấy, liệu hồn chị bỏ một chút bột vào bát cơm của mày, hôm sau lập tức biến thành con chó Samoyed lông đen!

Khủng khiếp quá! Đáng sợ quá! Nha Nha không thích lông đen!!!

Năm cô chủ tròn mười bảy, nhà thường xuyên có khách, nghe bảo người ta chuẩn bị gả cô chủ đi. Nha Nha biết tin thì rất buồn, nó không biết nhà cậu chủ tương lai có thích mình không, lỡ như họ ghét nó thì nó phải ở lại vương phủ rồi! Năm nay Nha Nha mười hai tuổi, là một anh chó cao to vạm vỡ, cường tráng uy mãnh, nặng hơn ba mươi kí. Nó đứng nghiêm trang bên cạnh cô chủ, như hộ thần một tấc không rời. Trong phòng bếp có một bà giúp việc, Nha Nha thường nghe bà ấy than phiền với đầu bếp rằng đứa cháu nội từ đâu lượm về một con chó hoang, mỗi tháng tiền thức ăn tăng lên, chẳng khác gì nuôi thêm đứa nhỏ, bà khuyên mãi mà thằng cháu không chịu bỏ. Nha Nha rút ra kết luận, thì ra chó ăn nhiều sẽ bị chủ ghét, nó bắt đầu học ăn cà rốt với cải thìa, cai thịt và cá. Cuộc sống ăn kiêng rất vất vả, thường phải nửa đêm cạy cửa đi trộm đồ ăn. Nha Nha ngây thơ cho rằng “thức ăn trộm” thì không tính vào khẩu phần, mọi người chỉ biết nó ăn cà rốt và cải thìa! Con chó gian manh!

Đông năm nay Nha Nha vui lắm! Cô chủ dẫn nó lên kinh, lần đầu tiên biết kinh là chỗ nào! Nó gác mõm lên cửa sổ xe, nhìn quán xá tấp nập hai bên đường. Trong kinh chó mèo rất nhiều, chúng nó lập thành cái bang chuyên lởn vởn trong các quán rượu cửa tiệm, hàng ngày xin xỏ lòng thương hại từ con người. Nha Nha vùi đầu vào lòng cô chủ mà cảm thán. Hóa ra nó là con chó may mắn hạnh phúc đến mức nào!

Tiếp theo đó, Nha Nha trên hành trình tìm cậu chủ tương lai, gặp không ít chuyện phiêu lưu ly kì, mời các bạn xem nhật ký chó ở tập sau! Gâu gâu! (Tạm biệt!)