Đối với sinh viên ngành Pháp y, năm thứ hai và năm thứ ba chính là ác mộng. Bởi vì sinh viên y khoa thông thường học bốn năm lý thuyết y học, riêng sinh viên pháp y phải học xong trong ba năm. Tuy rằng tôi rất chăm chỉ học tập, thế nhưng khi học năm thứ hai, những môn sinh lý, sinh hóa, bệnh lý, bệnh sinh, ký sinh trùng cùng dung dăng dung dẻ nhào đến, tôi không thể chống đỡ hết được. Cuối cùng hai môn sinh hóa và ký sinh trùng đều ở mức báo động đỏ. Vì vậy, nghỉ hè năm thứ hai đại học, tôi phải ở nhà ôn tập, không thể tham dự thực tập được. Đến tận đợt nghỉ hè năm thứ ba, tôi mới lại được tới phòng khám pháp y như trước.

Nơi các bác sĩ pháp y công tác không hoành tráng như trong tưởng tượng. Trừ khi anh muốn xung phong đi điều tra án mạng, còn nếu không thì bao nhiêu tinh lực đều phải dồn cả vào việc giám định thương tật, mà làm mãi cũng không hết việc. Ở đây thỉnh thoảng sẽ xuất hiện những vụ (việc) án mạng không bình thường.

Sở dĩ gọi là “vụ (việc) án không bình thường” là bởi pháp y đối với loại vụ án thế này phải hoàn thành kết luận sơ bộ trước, rồi mới đi vào khám nghiệm chuyên sâu sau. Trước hết, kết hợp kết quả điều tra cùng kết quả khám nghiệm hiện trường, phải xác định được đó có phải án mạng hay không. Nếu là án mạng thì sẽ gọi là “vụ án”, cần làm thêm giải phẫu tử thi đế kiểm nghiệm và tham dự vào điều tra phá án. Nếu xác định không phải án mạng thì gọi là “vụ việc”, thi thể giao lại cho người nhà xử lý. Nếu nhầm “vụ việc” thành “vụ án” sẽ lãng phí công sức và nhân lực điều tra, công tác điều tra sẽ bị đình trệ, lại phải tìm ra điểm sai lầm trong kết luận của mình, bác sĩ pháp y sẽ bị muôn ngàn lời chỉ trích. Mà nếu đem “vụ án” nhầm thành “vụ việc” thì ngay lập tức tạo thành án oan. Mỗi năm cả tỉnh có tới hơn mười nghìn vụ (việc) án không bình thường, mỗi vụ đều cần hai bác sĩ pháp y xử lý. Tính ra mỗi bác sĩ pháp y phải thực hiện hơn bảy mươi vụ. Đương nhiên không kể đến những vụ giám định tai nạn giao thông.

Ngày đầu tiên trở lại với phòng khám pháp y của tôi không yên bình chút nào. Tôi vừa bước chân qua cửa chưa đến năm phút đồng hồ, điện thoại đã vang lên.

Đó là cuộc gọi của đồn công an, “Khu tập thể Tân Lục có một vụ tử vong tại nhà riêng, là đột tử giữa đêm khuya, mời các vị đến xem xét.”

“Điều tra sơ bộ có nghi vấn gì không?” Anh Thánh Binh hỏi.

“Không có nghi vấn gì, hiện trường đã được phong tóa, có lẽ chỉ là đột tử bình thường thôi.” Anh cảnh sát dân sự nói qua loa, rõ ràng là đối với những vụ việc tử vong không bình thường thế này cũng không coi trọng mấy.

Khu tập thể vốn ở ngay gần phòng khám pháp y, vì vậy chúng tôi đã nhanh chóng chạy tới hiện trường.

Hiện trường là một căn nhà nằm ở tầng năm của khu tập thể, thuộc kiểu nhà có hai phòng, sống ở đó là một gia đình ba người. Người chồng bệnh tật yếu ớt, là công nhân đã nghỉ việc, thường đi làm công tại một xưởng nhỏ ở vùng phụ cận. Người vợ, cũng chính là người vừa qua đời, trông cao lớn thô kệch, không có việc làm, chỉ đi thu nhặt phế liệu kiếm chút thu nhập. Cả hai chẳng kiếm được bao nhiêu, miễn cưỡng lắm mới đủ sống qua ngày. Trong nhà còn có đứa con trai nhỏ bảy tuổi nhìn rất đáng yêu.

Khi chúng tôi đến hiện trường mới phát hiện ở đây không được bảo vệ nghiêm ngặt, nhân viên tìm kiếm dấu vết tên là Tiểu Quách đang kiểm tra khóa cửa. Trong phòng khách có hai cảnh sát dân sự đang ngồi cùng người chồng và đứa bé.

Người chồng vừa lau nước mắt, vừa lải nhải: “Tại sao em lại ra đi như vậy? Em đi rồi bố con anh phải làm sao đây?”. Đứa bé đứng một bên, mặt trắng bệch, hoảng sợ nhiều hơn bi thương. Nó còn quá nhỏ, có lẽ chẳng hiểu được nỗi đau mất người thân.

Anh Thánh Binh không vội vã khám nghiệm hiện trường, mà lôi người cảnh sát dân sự ra cửa, bắt đầu hỏi han về việc tình huống diễn ra tại đây.

“Điều tra sơ bộ thế nào rồi?”

“Rất bình thường. Lúc sáng nhận được thông báo có một phụ nữ qua đời, chúng tôi liền chạy đến ngay. Khi hỏi người đàn ông và đứa bé, thì người đó nói tối qua anh ta cùng con ngủ ở phòng nhỏ, sáng ra chuẩn bị đưa con đến trường mới đi gọi vợ dậy, nhưng gọi mãi cô ta không phản ứng, nhìn lại thì đã thấy tắt thở rồi.” Người cảnh sát lau mồ hôi, nói tiếp: “Đứa bé cũng xác nhận rằng đêm qua hai cha con ngủ cùng nhau”.

“Trong phòng vẫn bình thường chứ? Xác định không có người vào phải không?” Anh Thánh Binh nhìn Tiểu Quách, hỏi.

Tiểu Quách thẳng lưng nói: “Chắc chắn không có. Cửa bị khóa chặt từ bên trong, không có dấu hiệu cạy cửa hoặc phá khóa. Cửa sổ tôi cũng xem xét rồi, đều đóng chặt, không hư hại gì. Có thể xác định là hiện trường kín hoàn toàn.”

“Tình cảm của cặp vợ chồng này thế nào?” Anh Thánh Binh vẫn không thể yên tâm.

“Họ thuộc khu vực quản lý của tôi, tình cảm rất tốt, chưa từng thấy tranh chấp gì.” Cảnh sát khu vực bắt đầu mở băng, “Người chồng sức khỏe không tốt, trước đó không lâu nằm viện mất mấy tuần. Lúc gia đình không chịu nổi tiền viện phí, anh ta liền chủ động xin xuất viện. Vì bệnh viện cách nhà những sáu, bảy km, họ lại không nỡ bỏ tiền gọi xe, nên chính người vợ đã cõng chồng về. Thật là người vợ hiền đức!”

“Ý anh là có thể loại bỏ khả năng người chồng giết vợ?” Anh Thánh Bình lại hỏi.

“Đúng vậy, tôi cảm thấy không thể là anh ta. Hàng xóm đều chưa từng nghe họ lời qua tiếng lại. Hơn nữa cũng không phát hiện ai trong số họ có dấu hiệu ngoại tình. Huống chi, anh xem thể trạng người chồng đi, lại nhìn cô vợ nữa, họ căn bản là không cùng mức cân nặng.” Người cảnh sát khu vực tràn đầy tự tin trả lời.

Vẻ mặt của anh Thánh Binh nhẹ nhõm đi nhiều, anh đeo găng tay, lập tức đi vào hiện trường chính – phòng ngủ lớn.

Rèm cửa ở hiện trường đã bị kéo lại, ánh sáng trong phòng mờ ảo, chỉ có thể lờ mờ đoán được cách bài trí đồ đạc trong phòng mà thôi. Đồ dùng tuy đã cũ nhưng rất sạch sẽ, mọi thứ đều được sắp xếp gọn gàng ngăn nắp, xem ra người vợ khi còn sống là người thích dọn dẹp. Hiện trường không có dấu hiệu bị xê dịch, có vẻ rất bình thường. Giữa phòng đặt một chiếc giường lớn, trên giường vẫn chỉnh tề, thi thể nằm ngửa mặt trên chiếu, đắp một chiếc chăn mỏng, khuôn mặt nhìn thật bình thản. Anh Thánh Binh nhẹ nhàng vén rèm lên, kiểm tra cửa sổ, thấy cửa sổ đúng là đã đóng kín mít.

Tôi làu bàu: “Trời nóng thế này, đóng cửa sổ vào ngủ mà không thấy nóng sao?”. Anh Thánh Binh quay đầu nhìn tôi, cười cười: “Tốt lắm! Chúng ta phải tìm ra vấn đề khi xem xét hiện trường. Tiến hành kiểm tra thi thể thôi.”

Trình tự khám nghiệm bên ngoài là từ trên xuống dưới, từ ngoài vào trong. Anh Thánh Binh bắt đầu cẩn thận tiến hành khám nghiệm.

“Trong mí mắt người chết có chấm xuất huyết, môi miệng xanh tím, móng tay xanh tím. Có dấu hiệu bị ngạt thở rất rõ ràng.” Anh Thánh Binh vừa nói, tôi liền nhanh tay ghi chép lại ngay.

“Ngạt thở?” Anh cảnh sát dân sự đứng bên cạnh, vẻ mặt trở nên căng thẳng.

“Có rất nhiều lí do dẫn đến đột tử, nhìn vào thi thể này có thể nhận thấy dấu hiệu bị ngạt thở. Nếu cô ấy mắc bệnh liên quan đến hệ hô hấp, dẫn đến làm giảm chức năng tuần hoàn thì bị đột tử do ngạt thở cũng là bình thường.” Trước đây tôi từng chứng kiến hiện trường của vài vụ tử vong bất thường, nên tuy rằng tôi chưa học bài học chuyên ngành nhưng cũng nắm được những triệu chứng đột tử cơ bản.

“Khoang mũi, khoang miệng không thấy tổn thương, trên vùng da cổ cũng không thấy có dấu hiệu bị tác động hay xung huyết, bầm tím.” Anh Thánh Binh tiếp tục kiểm tra thi thể.

“Anh thấy đấy, mũi miệng và cổ đều chưa hề tổn thương, vậy vì sao lại ngạt thở? Trên lý thuyết thì kiểu ngạt thở này là do bệnh tật mà ra. Xem ra các anh điều tra sơ bộ cũng không sai, đúng là đột tử thật.” Tôi đắc ý nói với anh cảnh sát dân sự.

Anh Thánh Binh khoát tay với tôi, ý bảo tôi nên nói ít làm nhiều. Tôi đành ngượng ngùng ngậm miệng.

Anh Thánh Binh lập tức lật quần áo người chết lên. “Vùng ngực bụng không thấy vết thương trí mạng… ” Nói được nửa chừng, anh đột nhiên giật mình, nhìn chăm chú thi thể hồi lâu, rồi dùng ngón tay xoa ấn vài cái lên vùng xương ngực của cô ấy. Sau đó anh trở nên trầm tư.

Tôi cũng nhận ra sự khác thường của anh Thánh Binh, bèn nhanh chóng lại gần xem xét, thấy trên vùng xương ngực của thi thể có một khoảng da lớn nhìn tái nhợt một cách rõ ràng. Mặc dù thấy phần da này thay đổi màu sắc không giống bình thường, nhưng tôi lại không hiểu điều đó có ý nghĩa gì. Tôi đành ngu ngơ nhìn anh Thánh Binh.

Thật không ngờ, anh Thánh Binh bắt đầu thu dọn dụng cụ khám nghiệm. Tôi lúc ấy mới thở dài một hơi, thầm nghĩ: Đúng vậy mà, giáo viên ở trường đã dạy rồi, phải biết tập trung vào kết quả cuối cùng. Triệu chứng trên thi thể mỗi người mỗi khác, không hoàn toàn giống nhau, vùng da kia vốn chẳng có gì lạ cả. Vậy mới nói, làm pháp y không thể để những vấn đề nhỏ làm ảnh hưởng đến phán đoán của mình. Người chết không bị tổn thương miệng, mũi và cổ, cơ bản có thể loại bỏ khả năng bị hại chết, chỉ có thể là đột tử thôi. Nghĩ vậy, tôi cảm thấy rất tự hào với suy đoán của mình.

Lúc này anh Thánh Binh đã thu dọn xong, cởi găng tay, mang theo hộp dụng cụ khám pháp y đi ra phòng khách. Chồng của người chết giương đôi mắt sưng đỏ lên thoáng nhìn chúng tôi, rồi lại gục đầu xuống khóc tiếp.

“Xong rồi à? Có cần chúng tôi gọi nhà xác đến đưa thi thể đi không?” Anh cảnh sát dân sự hỏi.

Anh Thánh Binh nhìn chồng người chết một cách chăm chú, lạnh lùng nói một câu, “Mang đến nhà xác, chúng tôi muốn tiến hành giải phẫu tử thi”.