Trái ngược với sự yên tĩnh của đường phố lúc đầu ngày, giao thông sau giờ tan học chỉ có thể dùng một câu “đông như mắc cửi” để hình dung. Đường sá bên ngoài nhộn nhịp đông vui là thế, người bên trong xe lại bị nhét vào trong một chiếc hộp chật chội oi nồng. Không gian chen chúc đủ thành phần xã hội, không khí ngột ngạt đủ loại mùi khác nhau. Thanh vịn bằng kim loại trên cao lấp lóe một màu bạc sáng bóng, cũng không biết bao nhiêu tay người đã vịn qua nó.

Ngay cả trong tình trạng chật vật như thế, vẫn có kẻ ngựa quen đường cũ, cái nết đánh chết không chừa, mặc cho đám đông xung quanh mặt nhăn mày nhó ra sức vật lộn với sự oi bức của buổi trưa, cứ tươi roi rói nói nói cười cười với người bên cạnh.

Từ lúc tan trường, Thẩm Tấn nhà ta trước sau vẫn theo sát một cô bạn xinh xắn học bên lớp nọ, tìm đủ cách pha trò chọc cho tiểu mỹ nhân cười thành tiếng mới thôi. Âm thanh ngân nga hệt như tiếng chuông bạc, giữa buổi trưa nóng bức rót vào lòng người chẳng khác nào nước mát cứu mạng thế nhân. Lúc đến trạm, xe ngừng, cô bạn còn ngoảnh lại lưu luyến nói một câu: “Mỗi sáng mình thường đi chuyến lúc bảy giờ ấy.”

Bên này ngay lập tức nở ra một nụ cười dịu dàng đầy vẻ săn sóc: “Vậy à, sớm thế làm sao kịp ăn sáng? Ngày mai tôi sẽ mua giúp bạn nhé.”

Giọng điệu nhẹ nhàng như trúc la đà trên mặt nước, khiến Tần Ương đứng bên không rét mà run, rùng mình một cái gai ốc nổi khắp toàn thân. May sao còn chặn lại kịp lúc mười ngón ma trảo của Thẩm Tấn đang chực vươn ra: “Tình thánh ơi, người ta đã đi xa lắm rồi, làm ơn đừng trưng ra điệu cười đó nữa. Coi đám hoa bên đường kìa? Bị doạ sợ đến mức không dám nở luôn rồi.”

“Đâu chớ, làm gì có chớ, chúng ta không phải là anh em sao?” Bàn tay lì lợm mặc kệ thái độ phản kháng của Tần Ương, cứ một mực tiến tới thăm dò, sau đó nghiễm nhiên quàng ngang eo cậu bạn, “Ông bà ta dạy thế nào? Nữ nhân như quần áo, huynh đệ như tay chân. Quần áo rách cái này ta lại mua cái khác, còn chân tay nếu như bị chặt đứt, chẳng phải là đau chết người hay sao?”

Lúc ấy loại cặp sách có dây đeo ngang người đang thịnh, Tần Ương và Thẩm Tấn đều dùng loại đó cả, bởi thế nên lúc này, tư thế của cả hai chính là lưng kẻ này dán sát vào ngực kẻ kia.

“Thôi đi! Đừng quậy nữa.” Một bên cố lách ra, một bên trái lại cứ càng ôm chặt vào.

“Eo sao lại nhỏ thế này?”

Vừa nói vừa cười, mặt cũng kề sát bên mặt, trên cửa kính phía đối diện mơ hồ phản chiếu hai bóng người gắn chặt vào nhau, dây dưa khó phân.

Khoé miệng cong lên một nụ cười khó hiểu, Thẩm Tấn nghiêng mặt đi, giọng chợt trầm xuống tựa như một tiếng thì thầm: “Đứng cho vững, bằng không, cả hai ngã nằm ra đất, đè lên nhau thì khốn.”

Một chữ “đè” nói ra khiến cho không khí xung quanh bất giác đầy ám muội, thoạt nghe thì tưởng như hoàn toàn bình thường, nhưng có một ý tứ khác trong giọng điệu của kẻ nói, lộ liễu đến mức người nghe dù cố gắng đến mấy vẫn không thể không nghĩ gì. Mặt Tần Ương nhanh chóng nóng lên, bên tai lại nghe thấy Thẩm Tấn cúi đầu cười cười, tim càng đập dồn như trống, tuỳ tiện nói ra một câu để xua tan bầu không khí kỳ quái: “Đồ đầu óc sâu bọ! Ngay cả nam nữ cũng không phân biệt được sao?”

Thẩm Tấn ngật đầu cười to một tiếng: “Ái chà, cậu bạn này, cậu nghĩ đi đâu thế hả?”

Vừa lúc có người xuống xe, băng ghế thừa ra một chỗ ngồi trống, Thẩm Tấn ngang ngạnh ôm lấy Tần Ương cùng ngồi xuống: “Anh em mà, phải có nạn cùng chịu, có phúc cùng hưởng chứ.”

Tần Ương bị cậu ta ôm chặt trên đùi đến mức không nhúc nhích được, chỉ còn cách quay đầu nhìn ra ngoài cửa sổ: “Thiệt không? Vậy ngày mai mua điểm tâm cho tôi đi.”

“Được thôi, không thành vấn đề.”

“Đằng ấy nhanh nhảu gớm nhỉ? Ngày hôm qua không phải đã hứa hẹn với cô lớp trưởng bên kia là tan học sẽ chờ người ta về cùng sao? Người đâu rồi?”

“…” Thẩm Tấn nhất thời cứng họng, “Nhỏ đó hả, trông thì xinh đấy, nhưng cứ mở miệng ra là hết “chủ nghĩa bá quyền” lại đến “thế nào là sức mạnh của chính trị”, đứng nghe mà cứ tưởng như đang hầu chuyện với phu nhân của quý ngài Bill Clinton ấy, ai mà chịu cho nổi? Nhỏ hồi nãy cậu thấy sao? Dễ thương ha?”

Tần Ương chỉ còn cách chịu thua: “Thẩm Tấn, rồi cậu sẽ chết vì con gái cho coi.”

Đáp lại, Thẩm Tấn bỗng vươn tay nâng cằm Tần Ương, buộc cậu bạn phải quay sang đối mặt với mình, một ánh nhìn bừng lên sáng ngời trong đôi mắt phượng: “Chết dưới bóng mẫu đơn, thành quỷ cũng phong lưu~”

Tần Ương không nói không rằng dùng hết sức đè mạnh cả người lên chân Thẩm Tấn, khiến cậu ta oai oái la đau. “Ui đau! Tần Ương, cậu lại ức hiếp người ta!”

Náo loạn một trận, sau cùng Tần Ương mới cười bảo: “Hôm nay mẹ bảo cậu sang nhà ăn cơm đó.”

Ba má Thẩm Tấn một năm về nhà không đến mười lần, mọi chuyện lớn nhỏ trong nhà bây giờ đều giao lại cho bác giúp việc trông coi. Nói thì nói thế, nhưng công việc chính đại khái cũng chỉ là dọn dẹp nhà cửa, quét tước trong ngoài, chiều xuống thì nấu vài món ăn để sẵn. Chờ đến khi Thẩm Tấn từ trường về đến nhà thì cơm nước cũng đều lạnh cả rồi.

Những lần đầu Tần Ương dẫn Thẩm Tấn về nhà ăn cơm, tên nhóc ấy nhất định không chịu đến tay không. Lần nào cũng đòi ghé lại cửa hàng bên đường mua hoa tươi mang đến, lúc thì hoa hồng, lúc khác lại hoa bách hợp. Khi đã mua được rồi, tâm tình dường như rất vui vẻ, ôm bó hoa nở rộ trước ngực mà đi. Hương hoa theo gió lãng đãng bay khắp nơi, đôi khi vương cả lên tóc, vai áo và những ngón tay của Tần Ương…

Tuy chỉ là những loại hoa rất bình thường mua đâu cũng có, nhưng với một người yêu phim Quỳnh Dao, có sở thích trưng bày tượng gỗ, tính cách nửa truyền thống nửa hiện đại, nói tóm lại là bề ngoài phụ nữ trung niên nhưng bên trong vẫn ẩn giấu đâu đó tâm hồn thiếu nữ như mẹ Tần Ương mà nói, thì Thẩm Tấn đã ghi điểm rất lớn rồi. Mỗi lần cậu ta đến, y như rằng suốt bữa cơm sẽ cùng mẹ Tần Ương rôm rả chuyện trò, thân thiết chẳng khác người trong nhà. Còn nữa, chỉ cần dăm ba ngày không gặp là có người sẽ theo Tần Ương hỏi thăm mãi: “Sao dạo này không thấy Tấn Tấn đến chơi hở con?”

Mỗi lần nhìn cảnh mẹ mình cùng Thẩm Tấn đôi bên trò chuyện tâm đầu ý hợp, Tần Ương không thể nào không nghĩ: tên nhóc này, già không bỏ, nhỏ không tha, mười tám hay tám mươi gì cũng biết cách lấy lòng, ăn nói đến là khéo léo. Người như vậy, chẳng đáng tin cậy chút nào, một chút cũng không…

Thời gian cứ như vậy chậm rãi trôi qua, mỗi sáng cùng nhau đi xe buýt đến trường. Cảnh thường gặp nhất là Thẩm Tấn ngồi trên xe ngủ gà ngủ gật, Tần Ương đi bộ xuống gần đó mua điểm tâm mang lên. Trong lớp thì thường xuyên nói chuyện này chuyện nọ, Lão Du càng ngày lại càng nói nhiều hơn, bài tập càng cho càng chất đống, đến kỳ nghỉ dài ngày cũng không quên giao ra một bài cổ văn khó nhằn, khiến bọn trong lớp không ngớt oán thán: “Như vầy mà cũng gọi là nghỉ sao thầy???”

Cơm trưa trong căn tin trường không hợp khẩu vị, lại chạy ra ngoài cổng trường mua vào hai bát “ma lạt năng”[1], mỗi đứa một phần. Có lần ăn không nổi chén của mình vì quá cay, thế là tranh lấy bát Tần Ương đang ăn dở, sau đó, thẳng thắn bảo là chỉ thích ăn chung một bát. Đường về nhà luôn đi cùng nhau, thi thoảng Thẩm Tấn lại vô cớ vắng mặt trong những cuộc họp ở trường, đi chơi cùng đám bạn gái không biết đâu mà lần của cậu ta; lúc Tần Ương không ngờ đến nhất thì cậu ta lại từ phòng y tế chạy ra, không nói không rằng hai tay như có tật cứ quàng eo Tần Ương ôm chặt không chịu buông, xem cậu chẳng khác gì thanh vịn trên xe buýt, hai cơ thể trẻ tuổi cứ thế mà cùng kề cận cùng lắc lư suốt quãng đường về nhà.

………

Có một lần nọ trong giờ văn, sau giờ ngọ, ánh nắng gay gắt từ bên ngoài chiếu vào khiến cho bọn học sinh buồn ngủ không thôi. Không khí oi bức cực độ, cây lá trân mình chịu nắng, im lìm như thể chết rồi. Trời trên cao xanh ngăn ngắt, yên tĩnh trải ra đến tận cùng, một gợn gió cũng tìm chẳng thấy. Hôm đó, Lão Du giảng một áng văn mới, như mọi khi lại thong thả ê a đọc qua cả bài văn một lần…

“Ý Ánh khanh khanh như ngộ; ngô kim dĩ thử thư dữ nhữ vĩnh biệt hĩ! Ngô tác thử thư thì, thượng thị thế trung nhất nhân, nhữ khán thử thư thì, ngô dĩ thành vi âm gian nhất quỷ. . .”(*)

“Ý Ánh vợ yêu nếu như gặp, này thư gửi lại lời biệt cùng! Lúc thư còn đương viết, ta mình chung cõi nhân trần, khi thư đến mình xem, nơi cõi âm ta là một cô quỷ…”

Đám nhóc đối với giờ văn của Lão Du đã chán tới mức chẳng buồn nói, đứa nào đứa nấy ngồi ngay đơ ra như khúc cây. Đằng này một đám nằm dài ra bàn ngủ gật, đằng kia mấy đứa lôi bài tập môn khác ra làm, đằng nọ lại múa bút vẽ tranh phóng tác thơ văn, chép đầy ra trong vở học. Tần Ương cảm thấy có điều gì đó khang khác, vì giọng đọc của Lão Du so với mọi hôm hình như nhỏ hơn, nhưng cũng chỉ nghĩ thế rồi lại chúi đầu vào quyển sách luyện tập các nước cờ đang xem dở.

Đợi cho đến khi cả lớp đều cảm thấy kỳ lạ, đồng loạt ngẩng đầu lên xem sao thì từ lúc nào Lão Du đã khóc không thành tiếng: “. . . Sơ hôn tam tứ cá nguyệt, thích đông chi vọng nhật tiền hậu. Song ngoại sơ mai si nguyệt ảnh, y hi yểm ánh; ngũ dữ nhữ tịnh kiên huề thủ, đê đê thiết thiết, hà sự bất ngữ? Hà tình bất tố? Cập kim tư chi, không dư lệ ngân. . .”(**)

“Nhân duyên vừa tròn ba bốn tháng, áng chừng ngày rằm của mùa đông. Bên song mai đắm mình trong trăng, đêm mơ cảnh ảo; ta cùng mình vai kề tay đan ngón, lời tình tự nhẹ như không. Việc gì không thể nói? Tình nào chẳng thể trao? Nhớ từ dạo ấy nhớ đến nay, không trung cô quạnh, hàng hàng lệ rơi…”

Tất cả mọi người cứ thế ngây ra nhìn thầy giáo của mình, ông thầy thường ngày cứ nói mãi không thôi, dáng vẻ hiền lành vô hại, giờ đây lại hai má ướt đẫm nước mắt, quyển sách cầm trong tay run rẩy không ngừng.

Lão Du cứ thế mà khóc trước mặt học sinh, mọi tình cảm giấu kín trong lòng bấy lâu nay trong phút chốc như đê vỡ bờ, tràn ra lênh láng. Cứ đọc như thế, cho đến khi không thốt nổi nên lời. Cả lớp lặng ngắt như tờ, chỉ có hình ảnh Lão Du đứng cúi đầu giữa lớp là rõ ràng nhất, chỉ có tiếng khóc nghẹn của Lão Du vang lên bên tai là chân thật nhất.

Tần Ương nhìn đăm đăm người đàn ông hai mắt rưng rưng trước mặt mình, bút trong tay rơi xuống đất lúc nào cũng không hay.

“Xin lỗi…” Lão Du cố gắng giữ cho giọng mình không run, nhưng âm thanh vang lên lại khản đặc.

Giờ học cũng không thể tiếp tục thêm được nữa. Trong nhất thời không ai nhớ ra rằng mình đối với người thầy giáo này đã từng oán hận ra sao, bất mãn thế nào, xem thường nhiều ít, chỉ thật lòng nhỏ giọng hỏi nhau: “Lão Du làm sao vậy?” Nhưng không một ai dám nói ra thành lời.

Sự việc đó gây ra một chấn động sâu sắc trong lòng Tần Ương. Một thời gian dài sau đó, cậu không cách nào ngăn được bản thân mình thôi nhớ đến buổi chiều ngày hôm đó, ánh nắng gay gắt như thiêu như đốt, Lão Du dù cố hết sức áp chế vẫn không ngăn được nước mắt chảy dài trên mặt, môi mấp máy đọc mãi một câu “Ý Ánh khanh khanh như ngộ”. Giọng điệu trầm thấp chất chứa bi thương. Nỗi bi thương ấy, dường như là điều Tần Ương không bao giờ có thể hiểu được.

………

“Người ta nói, Lão Du thật ra đã có vợ rồi, nhưng khoảng hai ba năm trước đây cô đã qua đời, khi đó hai người họ vừa mới kết hôn không được bao lâu. Lão Du rất thương vợ mình, không cách nào chấp nhận được sự thật đau lòng đó. Cho đến bây giờ, mỗi năm tới sinh nhật của vợ, thầy vẫn đi cửa hàng mua về một cái bánh kem… Thầy Du thật ra là một người rất trọng tình trọng nghĩa.”

Ngày hôm đó trên đường đi học, thái độ Tần Ương bỗng nhiên trở nên khác thường, cứ nói mãi những chuyện liên quan đến Lão Du.

Thẩm Tấn ở bên cạnh nghe, lúc đầu còn có chút hăng hái, sau dần dần trở nên mất kiên nhẫn: “Đó là do vợ ổng chết sớm thôi, nếu như là hai ba mươi năm sau mới mất, Lão Du vui còn kịp đừng nói chi là…”

Nhận thấy vẻ mặt kinh ngạc của Tần Ương, Thẩm Tấn cười nhẹ một tiếng, cúi mặt nhìn xuống tay mình, giọng trầm đi ít nhiều: “Cũng giống như cha mẹ tôi đó thôi, lúc trước còn nghèo khó đi đâu làm gì cũng có nhau, giờ thì thế nào? Kỷ niệm năm mươi năm ngày cưới chính là đám cưới vàng, thử nhìn lại hai người họ mà xem, được bao năm chứ? Người khác còn có thể vì sĩ diện mà chịu đựng lẫn nhau, hai người họ thì một năm còn chẳng nhìn được mặt nhau lấy một lần.”

Quyển sách đặt trên đùi vẫn đang mở, Thẩm Tấn lật từng trang từng trang một cách lơ đãng chẳng hề chú tâm. Tần Ương ngồi ngay bên cạnh, có thể nhìn thấy rõ ràng bàn tay của cậu ta, những ngón tay mảnh khảnh trắng nhợt, nơi ngón trỏ có một vết trũng rất rõ, đó là dấu vết của việc cầm bút nhiều năm để lại. “Không phải có người nói, cái gọi là tình yêu gì đó chỉ có tuổi thọ tối đa là bảy năm sao? Một ngày nào đó cũng sẽ kết thúc mà thôi.”

Câu chuyện đã trở nên nghiêm trọng hơn chủ đề ban đầu rất nhiều, câu chuyện của thầy Du rốt cuộc cũng không khiến cho Thẩm Tấn cảm thông thêm chút nào. Tần Ương im lặng, một lúc sau mới nói: “Thẩm Tấn, cách nghĩ của cậu cực đoan quá, hơn nữa, còn quá bi quan.”

“Vậy sao?” Thẩm Tấn chỉ mỉm cười, rồi đột nhiên vươn người áp sát vào Tần Ương. “Nhưng tôi lại tin anh em vĩnh viễn sẽ không bao giờ thay lòng đổi dạ.”

Tần Ương vốn là ngồi ngay bên cửa sổ, bị cậu ta bức bách như thế, cả người đều bị ép sát vào mặt kính, bèn cố sức đẩy Thẩm Tấn ra. “Gần đây có dịch SARS đó, cậu tránh xa tôi ra một chút.”

“Sợ cái gì!” Thẩm Tấn ngoảnh đầu nhìn một lượt đám đông đeo khẩu trang xung quanh, càng nói càng lấy đâu ra một sự can đảm đến phát rồ, “nếu như không cẩn thận truyền bệnh cho nhau, đến bệnh viện vẫn có tôi làm bạn với cậu mà.”

“Hoá ra làm anh em với cậu thì được lợi lộc như thế?” Tần Ương không khỏi lắc đầu, “Thẩm Tấn, tôi bắt đầu hối hận vì đã quen biết cậu rồi đấy!”

“Giờ mới biết sao, Tần Ương? Quá muộn rồi!” Thẩm Tấn vẻ mặt cực kỳ đắc ý, càng áp sát hơn vào Tần Ương. “Đến đây nào, chúng ta ngay bây giờ sẽ thực hành luôn một trong những cách thức lây truyền bệnh phổ biến nhất~”

Khi đó, nắng sớm thoáng ẩn thoáng hiện, xe lớn chạy nhanh trên đường, hàng liễu xanh hoa khoe sắc thắm lướt như trôi qua bên ngoài cửa sổ. Gương mặt sáng ngời của cậu con trai nọ từ từ cúi xuống, Tần Ương còn chưa kịp nghĩ ngợi gì, một sự kinh ngạc đã dâng đầy trong mắt.

Môi chạm môi, chẳng qua chỉ là việc xảy ra trong chớp mắt, thế nhưng khoảng thời gian ngắn ngủi ấy đã đủ cho một cảm giác ấm áp mơ hồ lan ra khắp toàn thân. Hai cậu con trai cùng lúc cả kinh, đầu óc đột nhiên trở nên trống rỗng.

Thẩm Tấn nhanh chóng lùi ra xa, mặt nóng bừng như thể bị thiêu cháy, quên cả thở là như thế nào, dường như vẫn còn chìm đắm trong giây phút xúc động vừa rồi.

Mới vừa rồi còn cười cười nói nói trêu chọc lẫn nhau, thoáng cái đã im lặng như tờ. Một người từ lúc nào đã quay đầu nhìn ra cửa sổ, tư thế bất động như hoá thành bức tượng, điệu bộ cố chấp như thể cả đời này sẽ chỉ dùng cái gáy mà đối diện người kia. Kẻ bên cạnh tay chân lóng nga lóng ngóng không biết phải làm sao cho phải, sau đành chúi đầu chúi mặt vào quyển sách trên đùi, nhìn đến mức muốn rách cả trang giấy mà một chữ cũng không vào đầu.

Một hồi lâu sau, không chịu nổi bầu không khí xấu hổ đó, Thẩm Tấn khó khăn lên tiếng: “Đằng ấy, đằng ấy, đằng ấy…thế nào lại không tránh đi?”

Bên kia vẫn nhất định không chịu quay đầu lại: “Ai biết cậu lại…thật sự lại…”

Ấp úng hồi lâu vẫn là bỏ lửng câu nói, nói thế nào đây? Sao lại làm thật? Sao vẫn cứ cúi xuống? Sao vẫn cứ tiếp tục? Nói thế nào nghe cũng không đúng. Cậu học sinh Tần Ương văn khoa ưu tú là thế cũng có lúc bất lực với ngôn từ.

Chỗ ngồi bên cạnh cửa sổ xe bỗng nhiên xuất hiện hai cái bánh bao nóng hôi hổi. Hnm,… vừa mới ra lò luôn nha.

………

SARS vĩnh viễn đã trở thành một hồi ức khó quên như thế đấy. Năm ấy lại có một đợt học sinh mới vào trường, bảng đen nơi đại sảnh vẫn là nơi nhận được nhiều sự quan tâm nhất. Cái gọi là học thêm giờ đây đã nghiễm nhiên trở thành một cái gì đó rất bình thường và hiển nhiên. Nhà trường mở ra các lớp học thêm, các bậc phụ huynh cũng nhiệt tình đề đạt ý kiến cho đám nhỏ học thêm, học sinh cũng rất nhiều đứa tự nguyện tham gia các lớp học thêm. Thầy cô sau giờ dạy chính khoá thì ở lại ngay dãy phòng gần bên cạnh trường, ba người một phòng, cửa chỉ vừa đóng lại là chuyện nói đến cũng khác đi, không khí căng thẳng nghiêm trang hệt như đang ở trong lớp học. Học sinh từng tốp một thay phiên nhau ra vào, đi đi lại lại, dáng vẻ mệt mỏi tiều tuỵ.

Trong một tiết học nọ, Thẩm Tấn đã từng len lén lấy trong hộc bàn quyển “Anh Hoa Thông Tín”, hình minh hoạ bên ngoài là một cô gái trẻ vừa xinh vừa có vóc người vô cùng hấp dẫn, rất có tác dụng nâng cao tinh thần cho người xem. Tần Ương nhìn thấy, cười mắng cho một câu: “Người thế nào thì xem sách thế ấy!”.

Trên mặt bàn cũ kỹ đôi chỗ gỗ đã phai màu lúc nào cũng thấy chất đầy những thứ rất linh tinh của học trò: một tờ lịch bàn màu trắng đánh dấu đỏ chi chít ở những ô ngày tháng quan trọng, vô số mảnh giấy nhỏ chép đầy các công thức tính toán cần phải nhớ xen lẫn hàng hàng lời oán thán bất mãn về tình trạng học hành do tên hàng xóm phiền phức viết xen vào, một tập giấy nháp đầy nét chữ viết ngoáy của Tần Ương,… Ngoài ra, quan trọng hơn cả là còn có một lá thư tình. Thư chẳng biết được đưa đến bằng cách nào nhưng nội dung đọc vào đã thấy ngay giọng điệu của con gái. Người trong thư bảo rằng đã trót đem lòng quý mến một cậu bạn cùng khối, người nọ không những có gương mặt điển trai, tính tình lại ôn hoà hiền lành, ăn nói thì nhã nhặn từ tốn, học hành thì chăm chỉ siêng năng,… Một loạt những từ ngữ chả ăn nhập gì với nhau cứ thế trải dài. Cuối cùng chốt lại một câu, từ tận đáy lòng thật mong sao có thể cùng người nọ đậu vào một trường đại học.

Thẩm Tấn ghé mắt qua xem, cười cười nói: “Con người điều kiện tốt thế này là chỉ Tần Ương của chúng ta sao?”

Cách một lớp áo lạnh dày cộm, Tần Ương vẫn véo cho Thẩm Tấn một cái đau điếng: “Thẩm Tấn, đừng tưởng viết bằng tay trái thì tôi không nhận ra được nét chữ của cậu!”

Kế hoạch bại lộ, Thẩm Tấn chỉ còn cách xuống giọng năn nỉ: “Đại ca, em sai rồi, anh đừng đánh em nha. Ngày mai là Valentine rồi, không lẽ muốn người ta mang cái mặt đầu heo đi hẹn hò bạn gái hay sao?”

Có thế nào đi chăng nữa thì ba năm cao trung này vẫn là khoảng thời gian đáng nhớ nhất trong cuộc đời học sinh.

………

Thời gian đó, chỗ ở mới của nhà Tần Ương cũng đã sắp xếp xong xuôi đâu vào đó. Một người bạn của mẹ Tần Ương sang chơi, trong lúc phụ sắp xếp trang trí đồ đạc này nọ cứ luôn miệng khen ngợi: thằng bé Tần Ương học hành chăm chỉ như thế, qua cao trung sẽ là cao đẳng, sau đó chẳng mấy chốc sẽ vào đại học, thêm vài năm nữa thì tốt nghiệp ra trường, tìm được một công việc tốt, thế là nhà chị xem như được nhờ; còn bạn gái thì lúc nào có mà chẳng được, con trai mà, đại học có cũng tốt, không thì sau này lập nghiệp rồi hẵng thành gia, thế nào cũng ổn cả; nói tóm lại con cái lớn rồi cha mẹ cũng đỡ phải bận lòng nhiều như trước. Mẹ Tần Ương nghe xong, cũng cảm thấy gánh nặng trên vai nhiều năm qua có thể nhẹ bớt đi phần nào, tối nằm bàn với ba Tần Ương, hai vợ chồng bắt đầu nghĩ tới kế hoạch du lịch đâu đó, xem như là đi hưởng tuần trăng mật thứ hai, hâm nóng lại tình cảm của đôi vợ chồng già.

Nhưng cuộc sống vốn vô thường, chuyện ngày mai xảy ra hôm nay ai nào biết? Đất bằng biển êm khi gió nổi sóng gợn, mấy ai hay?

Ngay đêm trước ngày sinh nhật năm đó của Tần Ương, ông ngoại cậu đột nhiên qua đời.

Hôm ông đi, Tần Ương có một kỳ thi ở trường, mọi người trong nhà vì thế chẳng ai nói cho cậu biết. Chỉ khi từ trường về nhà, không thấy bóng dáng một ai thì Tần Ương mới lờ mờ đoán ra được có chuyện gì đó không lành.

Ba Tần Ương gọi điện về nhà cho hay: “Tần Tần, ông ngoại con mất rồi, hồi sáng này.”

Tần Ương nắm chặt ống nghe, không nói được lời nào, mơ hồ nghe thấy bên kia đầu dây tiếng khóc nghẹn ngào của mẹ.

“Mấy ngày này bên nhà ngoại có nhiều chuyện phải làm, cũng may con là đứa biết tự lo cho mình nên ba má cũng yên tâm phần nào.” Giọng nói của ba vẫn tiếp tục vang lên, “thức ăn đều có sẵn trong tủ lạnh, con coi hâm lại cho nóng rồi hãy ăn. Tối nay cũng chưa chắc ba mẹ về nhà được.”

Sau đó ông còn dặn dò thêm rất nhiều chuyện, Tần Ương đều im lặng nghe, từ đầu đến cuối chỉ đáp lại một câu: “Dạ, con biết rồi ba.”

Vừa đặt ống nghe xuống, tiếng chuông điện thoại di động cũng vừa lúc vang lên, giọng nói vui vẻ của Thẩm Tấn ngay tức khắc tràn ra: “Hà, chúc mừng sinh nhật sớm nhé! Thấy anh em có lòng chưa hả? Ngày mai phải khao người ta ăn cái gì đi đấy!”

Tần Ương đáp: “Cảm ơn.”

Rồi cứ thế ngơ ngác đứng bên bàn thật lâu, ngôi nhà rộng im ắng đến rợn người, một mình Tần Ương cứ đứng đó, nhìn chăm chăm vào một điểm bên ngoài cửa sổ, cho đến khi bóng tối dần dần buông xuống, đổ đầy căn phòng bếp một màu đen như mực.

Rất nhiều chuyện trên đời này, chỉ cần cố gắng một chút là có thể quên đi. Tỷ như buổi sớm hôm đó màu vàng nhạt của nắng như có như không, lời nói ra đơn thuần chỉ là phút vui đùa vô ý, chuyện xảy ra đơn giản chỉ là phút bất cẩn mông lung. Ngược lại, cũng có một số chuyện vì không chú tâm nên chẳng hay biết gì, cứ lơ đãng thờ ơ như thế, đến khi thật tâm nghĩ lại thì mới phát hiện ra từ lâu đã quên đi thật rồi.

Đối với sự ra đi đột ngột của ông ngoại, gia đình Tần Ương đều đã sớm có sự chuẩn bị từ trước. Người bị chứng ung thư phổi thời kỳ cuối, nhất định sẽ có một ngày ra đi như thế. Thế nhưng, so với thời gian bác sĩ dự đoán vẫn là sớm hơn một tháng. Con cháu trong gia đình trên dưới đều một lòng yêu thương hiếu kính ông, ngay lúc này vẫn là không sao chấp nhận được sự thật.

“Lúc trưa, ông tụi con còn ăn được những nửa chén cháo, sắc mặt cũng tốt hơn mấy ngày trước rất nhiều. Bọn nhỏ trong nhà khi đó còn đang bàn nhau coi có cách chữa bệnh nào tốt hơn hay không, muốn đưa ông đi khám thử xem thế nào. Kết quả, buổi chiều vừa mới ngủ được một chút đã bắt đầu ho, ho liên tục, ho ra cả máu, má cầm khăn lau cho ông, hết lần này đến lần khác, nhưng làm sao cũng không được…Lúc bác sĩ tới thì đã không kịp nữa rồi…”

Linh đường của ông đặt ngay trong gian phòng nhỏ của hai ông bà, bà ngoại Tần Ương như người mất hồn mê man nói đi nói lại tình hình lúc đó. Không khí ngập mùi nhang trầm, cùng tiếng lạo xạo của giấy vàng mã bị đốt cháy trong chậu đồng, bài kinh “Đại Bi Chú” vẫn rì rầm vang lên, át đi tiếng nói chuyện của mọi người, chỉ loáng thoáng nghe được những câu đứt đoạn vụn vặt.

“Cứ tưởng ông có thể qua được hè năm nay…”

“… Hút thuốc, uống rượu, ông đều cai không được.”

“Mới có sáu mươi bảy tuổi, còn chưa đến được bảy mươi…”

Tần Ương đờ đẫn ngồi đó, chờ khi lễ làm xong, thì bước lên đưa một ly nước cho bọn họ. Khắp nơi nơi đều là vải trắng bạch, trên các bức tường treo đầy loại vải phướn năm màu vô cùng sặc sỡ, hình ảnh trước mặt lúc hư lúc thực, người vẫn ở đây nhưng hồn thì đã đi đâu mất rồi.

Có người từ sau đi đến hỏi chuyện: “Tần Tần vẫn còn đang đi học phải không con?”

“Dạ, cấp ba ạ”

“Thế à, vậy sắp thi vào cao đẳng rồi nhỉ? Cố gắng học hành nha con. Trong đám con cháu, đứa học giỏi nhất là con, bình thường ông rất thương con đó.”

Người bên cạnh cũng quay sang tiếp lời: “Nói mới nhớ, lúc còn nhỏ hai ông cháu đã rất quấn quýt nhau rồi… Nhưng lúc đó cháu còn bé quá, chắc là không nhớ được đâu.”

Tần Ương cười khẽ đáp: “Không đâu, cháu vẫn nhớ rõ mà.”

Ngôn ngữ bị nghẹn lại ở cổ họng, một tiếng khóc cũng không ra.

Tần Ương biết, bản thân mình có được một gia đình rất hạnh phúc. Ông bà hai bên đều còn, bất luận là bên nội hay bên ngoại, anh chị em trong nhà trên dưới đều rất hòa thuận yêu thương nhau. Mỗi dịp lễ tết, dù bận rộn việc gì dù ở xa cách mấy, mọi người cũng đều tranh thủ thời gian về nhà, họp mặt đông đủ bên bữa cơm đoàn viên, khung cảnh yên vui và ấm áp biết mấy. Đây là lần đầu tiên biết đến cảm giác mất đi một người thân yêu là như thế nào, đã từng cho rằng bản thân sẽ vô cùng thương tâm hay đau khổ, nhưng khi sự việc thật sự xảy ra, chỉ cảm thấy phảng phất giống như một giấc mộng. Ngu ngốc quá phải không, nhưng trong lòng không hiểu vì sao lại vô cùng yên tĩnh và tỉnh táo, yên tĩnh đến lạ lùng, tỉnh táo đến không thực.

Tang sự diễn ra vô cùng trang trọng, mọi người cùng nhau quỳ xuống, cùng nhau dập đầu, lửa đỏ lúc nào cũng bập bùng cháy trong chậu đồng, cùng nhau đốt tiền giấy cho ông. Mọi nghi thức Tần Ương đều nhìn theo người lớn trong nhà mà cẩn thận làm theo. Những đêm sau đó lại trằn trọc ngủ mãi không yên. Một mình nằm trong căn phòng quen thuộc của mình, nhưng trước mắt luôn là một quang cảnh trắng xoá. Bên tai nghe thấy những âm thanh nức nở đầy đau xót, hết tiếng này đến tiếng khác quẩn quanh không ngừng.

.

.

Cũng trong thời gian đó, ngày cứ kéo nhau trôi qua một cách vội vã.

Một lần, gặp nhau ở hành lang, Lão Du không nén được thương cảm mà dặn dò Tần Ương: “Sức học của em rất khá, kỳ thi lần này sẽ ổn thôi. Đừng có cố sức quá, ép buộc bản thân mình quá cũng chưa hẳn là tốt. Nếu lúc này tự mình gây áp lực cho mình chỉ sợ đến lúc vào phòng thi ngược lại sẽ… Ưm, nói chung, em phải chú ý nghỉ ngơi nhiều vào.”

Tần Ương đáp: “Em hiểu ạ, cảm ơn thầy.” Sắc mặt tiều tuỵ mà tái nhợt.

Trên đường về nhà, như mọi khi Thẩm Tấn lại từ phía sau quàng eo Tần Ương kể lể này nọ, nào là bài tập nhiều quá đi, có khi thức đến sáng làm cũng chưa chắc đã xong; bà cô dạy vật lý sao mà khó tính thấy sợ, chẳng biết nói đùa là gì; còn nữa, con gái quá ít, bình luận về vấn đề âm thịnh dương suy này thì Thẩm Tấn nói một câu như sau: “Toàn thể con gái của cái tầng đó đứng lên xếp hàng điểm danh, còn chưa đến được mười đầu ngón tay. Số lượng đã ít như thế, đừng nói chi đến chất lượng!”

Thẩm Tấn nói xong còn cười cười trêu chọc Tần Ương: “Coi cậu kìa, vẫn còn đang mơ ngủ trong chăn êm nệm ấm đấy à?”

Vì mặc cho Thẩm Tấn nói hết chuyện này đến chuyện khác, Tần Ương đi bên cạnh mà hồn cứ để đâu đâu, thi thoảng chỉ đáp lại vài tiếng ừ à cho có.

Thẩm Tấn thấy bạn mình như thế, cũng không nói thêm nữa, đang sánh vai nhau đi đột nhiên ngừng lại, nắm chặt cánh tay Tần Ương, buộc cậu quay lại nhìn thẳng vào mình: “Tôi làm sao lại có cảm giác eo cậu gầy hơn trước?”

“Không có đâu.”

Thẩm Tấn lại phỏng đoán sang chuyện khác: “Hôm nay tôi tình cờ nhìn thấy Lão Du ở văn phòng, ôm trong tay một tập bài kiểm tra dày cộm, có phải lớp cậu lại vừa bị cổ văn hành cho một trận?”

“A… không có.”

“Qua nay cậu có ngủ chút nào không?”

“Không có.” Thuận miệng thốt ra.

Ngây ra năm giây, khi đã nhận ra Thẩm Tấn vừa hỏi gì và mình vừa đáp gì, Tần Ương vội vã chối biến: “Không phải, có ngủ, ngủ đủ cả.”

“Vậy cặp mắt thâm quầng như thế này là do ngủ đủ giấc mà ra à?” Thẩm Tấn vẫn không chịu buông tha. Lần này, Tần Ương lẳng lặng cắn môi không đáp. Thẩm Tấn cười khổ một tiếng, cúi đầu thở dài: “Tôi nằm ngay bên cạnh cậu mà, cậu có ngủ hay không, lẽ nào lại không biết?”

Mấy ngày nay hai vợ chồng nhà họ Tần phần vì lo việc hậu tang của ông ngoại, phần sợ bà ngoại Tần Ương buồn nên đã nán lại bên đó chuyện trò an ủi, mà thời điểm này cũng là giai đoạn chạy nước rút của Tần Ương trong kỳ thi vào cao đẳng, quan trọng không kém. Thế nên, mẹ Tần Ương cũng đã ngỏ lời nhờ Thẩm Tấn sang ở cùng, dù gì bọn trẻ có hai đứa chăm sóc qua lại cho nhau vẫn là tốt hơn.

Thẩm Tấn lại nói, trong giọng nói lộ ra vẻ lo lắng mà chính cậu cũng không nhận ra: “Tần Ương, cậu không phải là một người rất hiểu chuyện sao? Lúc cậu giáo huấn tôi hồi học cấp hai, điệu bộ so với cô Lý còn ra vẻ giáo viên hơn nhiều.”

Buổi tối, Tần Ương vẫn không sao ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là trong đầu lại hiện ra cảnh tượng ở nhà tang lễ khi đó, nhìn thấy bộ quần áo hàng ngày ông hay mặc cùng với chiếc mũ quen thuộc ông thường đội mỗi khi ra ngoài, cùng nằm im lặng trong một góc quan tài. Xung quanh là tiếng nhạc ai oán không ngừng trỗi lên, không khí nặng nề bi thương.

Như thế, dù muốn hay không mắt vẫn cứ trừng trừng mở ra, nhìn đăm đăm lên trần nhà mờ tối. Nửa đêm, ngày cũ chưa qua, ngày mới chưa đến, mọi âm thanh đều bị bóng tối nuốt trọn vào lòng.

“Ngày mai là đợt thi thử cuối cùng, cậu định đến trường thi mới ngủ hay sao?” Người nằm bên cạnh từ đầu đêm đến giờ nhịp thở vẫn luôn trầm thấp đều đặn, ngỡ đâu từ lâu đã say ngủ, giờ lại bỗng nhiên lên tiếng, câu nói tuỳ tiện hệt như đang vui đùa trêu chọc, nhưng giờ phút này nghe thấy giọng nói ấy, một cảm giác an tâm lại từ từ sinh ra trong lòng Tần Ương.

“Tần Ương, có việc này trước giờ vẫn muốn hỏi cậu, ngày hôm đó, trong con hẻm đó, những lời đó, cậu đã phải nhẩm đi nhẩm lại mấy lần?”

Khi đó…trời chiều chạng vạng, ngày tàn như máu, con hẻm cụt chật hẹp tối tăm, cậu con trai hoành mi lập mục, dáng vẻ vừa lãnh đạm vừa cao ngạo không ai bì nổi.

“Ba lần.” Vẫn nhớ rõ không quên, Tần Ương trả lời ngay lập tức, “lúc gọi cậu theo tôi vào trong hẻm, trong đầu vẫn còn đang ôn lại một lần nữa.”

Nghe thế, bàn tay đặt ở túi quần cố hết sức vẫn không ngừng run lên.

Cuối cùng, Thẩm Tấn cũng không nhịn được mà bật cười: “Cậu, cậu thật là…”

Đây vốn là chuyện có đánh chết cũng không bao giờ muốn lộ ra sự thật bên trong, giờ đây trong một lúc tâm tình ngây ngẩn không đề phòng, lại theo lời dẫn dụ của đối phương mà nói ra dễ dàng chỉ trong một câu. Cái khoá bên trong Tần Ương cứ thế lơi ra. Bao ý nghĩ hỗn độn trong đầu suốt mấy ngày qua cuối cùng cũng có thể giãi bày ra thành lời, nói cho một ai đó nghe.

“Tôi khóc không được.”

Trong lễ tang, tất cả mọi người đều khóc, chỉ có một mình cậu đứng đó, lẳng lặng mà nhìn. Tiết Thanh Minh, mưa phùn cóng lạnh, gương mặt bên dưới tán ô đen nhợt nhạt yên tĩnh, không nhìn ra bất cứ tình cảm nào.

“Lúc nhỏ, ba mẹ bề bộn công việc, rất thường đi công tác, không tiện dẫn tôi theo, thế nên gửi về bên ngoại nhờ người trông coi hộ. Từ lúc ấy đã thích bám theo ông rồi. Tôi là cháu trai đầu lòng, trong đám con cháu, được ông thương nhất, không cho gọi là ông ngoại bao giờ, trước giờ vẫn gọi là ông thôi.”

“Ông rất thương tôi, dù tôi có làm sai chuyện gì ông cũng đứng ra bảo vệ, không để cho ba mẹ mắng tôi.”

“Cậu con ngoan trò giỏi Tần Ương cũng có lúc bị ba mẹ đánh đòn sao?” Thẩm Tấn cười khẽ ngắt ngang lời.

Tần Ương cũng mỉm cười: “Lúc còn bé, ai sinh ra đã biết nghe lời hiểu chuyện ngay chứ?”

Lời nói lại chậm rãi buông ra: “Lúc đó, cậu cũng biết đấy, mùa hè chẳng bán nhiều kem như bây giờ, có được một que kem hình búp bê đầu to là cả một mơ ước rồi, không thì một cây kem đá thôi cũng được. Chỗ làm đó tốt lắm, ngày nào trời nóng bức cũng phát đá bào cho mọi người giải khát. Mỗi ngày ông đều mang theo một bình thuỷ, lấy phần mình đổ đầy vào đó, mang về cho tôi ăn. Vị của nó ngọt lắm, còn thơm mùi sữa bò… Thế nên, ngày nào cũng vậy, băng ghế trước nhà luôn có một đứa cháu nhỏ, ngồi chờ ông về.”

Nói đến đây, nhớ lại cái thuở ngây ngô lúc ấy, môi Tần Ương bất giác nở ra một nụ cười, nhẹ giọng nói tiếp: “Sau đó, ông về hưu, còn tôi cũng bắt đầu đi học, không còn rảnh nữa mà quấn lấy ông. Phải lâu lắm mới có thể đến thăm ông. Lần nào ông cũng bảo, đến chơi với ông thường hơn đi. Lần nào tôi cũng gật đầu, hứa với ông. Thế rồi bận quá, lại quên đi…Mỗi lần đến thăm, cũng nói với ông không được mấy câu…”

“Ông ở nhà không có gì để làm cả. Ông hẳn là buồn lắm. Thế nên cứ uống rượu với hút thuốc mãi thôi, nhưng hai thứ đó tốn nhiều tiền quá, ông cũng không nỡ, thế là tiêu xài tiện tặn, tự mình làm khổ chính mình… Ba mẹ mua cho ông, ông đều cẩn thận cất đi, để dành dùng từ từ. Về sau này, cả cơm ông cũng ăn không được nữa, thân thể càng lúc càng yếu, ngay cả sức lên xuống cầu thang cũng không có. Mọi người trong nhà khuyên can, ông cười buồn bảo, cai không được nữa rồi. Lúc đưa ông đến bệnh viện, cả người chỉ còn lại xương với da. Mẹ bảo, bác sĩ dặn dò gia đình phải chuẩn bị sẵn tâm lý.”

Viền mắt trở nên nóng ran, trong bóng tối, đôi bên không nhìn thấy nhau, Tần Ương trở người, ngẩng mặt nhìn lên trần nhà trên cao, giọng nói mơ hồ hiện ra sự run rẩy: “Lần này ông nằm viện hơn một tháng, tôi còn chưa đến thăm lần nào. Lần cuối cùng tôi nhìn thấy ông, là Tết âm lịch năm ngoái. Lúc đó, chỉ gọi được một tiếng ông, còn lại cũng không nói được thêm gì khác…Hai năm nay, cũng chỉ có lúc Tết mới đi thăm ông…Vốn nghĩ rằng chờ đợt này thi xong sẽ vào viện thăm ông, còn muốn nói chuyện với ông nhiều hơn, còn muốn đưa ông đi dạo đây đó…”

Giọng nói run rẩy rồi đứt quãng giữa chừng, nhường chỗ cho những tiếng nấc nghẹn ngào lặng lẽ vang lên.

Một Tần Ương yếu đuối và đau thương như thế, chỉ một mình Thẩm Tấn thấy được mà thôi. Cũng như năm trung học đó, nơi con hẻm nhỏ đó, cũng chỉ mình Tần Ương biết được dáng vẻ bất lực đầy ngập đau xót của Thẩm Tấn là như thế nào.

Thẩm Tấn im lặng không nói, chỉ xoay người sang, chậm rãi vươn tay, ôm lấy Tần Ương. Giây phút đôi bên mặt kề mặt, mới hay nước mắt từ lâu đã nhuốm ướt gương mặt cậu con trai ấy thành một mảnh lạnh lẽo. “Ngày mai tôi mà ngủ gật trong lúc thi, đằng ấy lấy bao nhiêu trà sữa để bồi thường cho tôi đây?”

………

Thời ấy, có một nhà văn trẻ đã từng nói rằng: cái gọi là “tình yêu”, là khi nhìn thấy đối phương, điều đầu tiên bạn mong muốn không phải là cùng họ lên giường, chỉ đơn giản là cánh tay mở rộng, tâm tư cũng mở ra, muốn ôm lấy họ, dung chứa họ vào lòng.

——

-Chú thích-

(1) Ma lạt năng (麻辣烫 nghĩa theo mặt chữ là món ăn nóng cay -_-) còn gọi là Xuyến Xuyến Hương: là một món ăn vặt có nguồn gốc từ Tứ Xuyên, về sau dần dần lan truyền qua các địa phương khác, trở thành một món ăn vặt phổ biến hạng nhất nhì ngày nay. Lại nói, tên gọi hay nguồn gốc đều chẳng có ý nghĩa quan trọng gì nếu như bản thân món ăn không có được mùi vị hấp dẫn, xét điểm này, nhìn vào việc ma lạt năng được yêu thích như hiện nay là đã có thể hiểu được. Ở những khu vực thời tiết giá lạnh nhiều sương mù như XuyênThục, những người dân sinh sống bằng nghề chèo thuyền và kéo thuyền, mỗi khi xong việc trước khi về nhà thường có thói quen ghé lại quán nhỏ bên đường, gọi ra một bát ma lạt năng nóng hổi, cho rau giá vào, bỏ thật nhiều tiêu và ớt lát mỏng, càng nóng càng cay lại càng ngon, đó chính là điểm đặc trưng của món ăn này. Ăn vào, không những no bụng, còn xua đi cái lạnh, đẩy lùi sự ướt át khó chịu của thời tiết,

Từ đây suy ra, Tấn Tấn chê cay hông ăn bát mình mà đòi ăn bát của Tần Tần là có hai lý do: một, bé Tấn nhà mình thật sự không giỏi ăn cay; hai, giả bộ chê cay để được ăn chung bát với người ta :”). Mình là mình nghiêng 99% về cái thứ hai~

(*), (**) Hai đoạn văn này được trích từ “Dữ Thê Thư – Thư gửi vợ” của Lâm Giác Dân. Bản dịch sử dụng trong truyện như mọi khi, vẫn là do bạn Triều tạm dịch thoát ý.

Vài thông tin tìm được về Lâm Giác Dân.

Lâm Giác Dân sinh năm 1887, từ khi còn nhỏ Lâm Giác Dân có tư tưởng dân chủ, căm ghét triều đình nhà Thanh, luôn lo lắng cho tương lai đất nước. Lâm Giác Dân thực hiện bài diễn thuyết tên “Cứu tổ quốc khỏi nguy khốn”, một thầy giáo của ông nhận xét “người như ông sẽ lật đổ triều đình nhà Thanh”.

Năm 1905, kết hôn với Trần Ý Ánh.

Năm 1907, đi du học Nhật Bản. Tại Tokyo, gia nhập “Trung Quốc Đồng Minh Hội” do Tôn Dật Tiên đứng đầu.

Lâm Giác Dân không chỉ giỏi văn chương mà còn có thể nói tốt tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Nhật, từng dịch nhiều sách của Khang Hữu Vi sang tiếng Đức và Anh.

Lâm Giác Dân hy sinh cùng các đồng đội trong trong cuộc nổi dậy tấn công vào phủ tổng đốc lưỡng Quảng do Hoàng Hưng chỉ huy vào ngày 27 tháng 4 năm 1911.

Trung Quốc Đồng Minh Hội rất tin tưởng vào cuộc khởi nghĩa, thành phần của cuộc nổi dậy đều là những người trẻ tuổi và ưu tú. Nhưng cuộc khởi nghĩa bị bại lộ và thất bại, khoảng hơn 80 chiến sĩ bị bắt và xử tử, trong đó có Lâm Giác Dân (hy sinh còn rất trẻ 24 tuổi). Một chiến sĩ ở đồng minh hội, đã thu gom xác huynh đệ mình (tìm dc 72 thi hài) đem chôn ở miếng đất tên Hồng Hoa Cương. Sau này những ngôi mộ đó được dời đến một nơi lớn hơn, đổi tên là Hoàng Hoa Cương, chính là đài liệt sĩ Hoàng Hoa Cương bây giờ (có mộ của liệt sĩ VN Phạm Hồng Thái).

Cuộc khởi nghĩa này chính là tiền đề cho sự thắng lợi cuộc nổi dậy Vũ Xương tháng 10 năm 1911 cũng chính là cách mạng Tân Hợi.

Lâm Giác Dân nổi tiếng với tác phẩm « Dữ thê thư », là lá thư cuối cùng mà ông viết cho người vợ yêu dấu của mình, Trần Ý Ánh, vào đêm trước ngày xảy ra cuộc nổi dậy. Bức thư vô cùng cảm động, thể hiện tình yêu thương dành cho vợ và đứa con trai của mình. 48 năm sau, con trai ông công khai bức thư với chính quyền, và giờ đây bức thư đó đã trở thành một phần trong các bài giảng cho học sinh.