Tôi mang tâm trạng vừa thấp thỏm vừa mong đợi, dọc theo đường đi không nói lời nào. Thái Thanh Hứa nhân nhượng tâm trạng của tôi, chỉ nói là: “Tùng Viễn, thả lỏng tinh thần.”

Kỳ thực tôi không phải là người chu đáo, trái lại đối với rất nhiều chuyện thờ ơ, thường bị nói lạnh nhạt với mọi chuyện. Nhưng một khi tôi đã để tâm đến cái gì, sẽ rất khó thoát khỏi.

Chú của Thái Thanh Hứa tiếp đón chúng tôi rất nhiệt tình: “Tiểu Tằng à, hai tấm hình của cháu thật quá tuyệt vời!”

“Chú à, các chú mới thật sự giỏi, nhanh như vậy mới tìm ra, ” Thái Thanh Hứa thấy tôi không có tâm tư hàn huyên, thẳng thắn thay tôi hỏi, “thôi chú đừng dong dài nữa, mau nói tình hình cụ thể và tỉ mỉ cho chúng cháu biết đi!”

“Chú nói thẳng ra tên các cháu cũng không nhận ra, nhưng nhắc đến hai địa điểm này mấy đứa có lẽ biết. Dinh thự Lư thị ở ngoại ô và kênh Đại An của Song Mai mấy đứa biết chứ?”

“Dinh thự Lư Thị cháu biết, là dinh thự của đại quân phiệt của thế kỷ trước.” Tuy tôi rời quê nhà đã rất lâu rồi, nhưng cũng không phải là hoàn toàn không biết gì.

“Nói quân phiệt thì không chính xác lắm. Chỉ huy sư đoàn Lư lúc còn trẻ vì bị vu cáo là giặc cướp cho nên lưu vong ở bên ngoài, kết quả sau đó thật sự thành lập một băng cướp hồi hương. Băng cướp được Quân đội thực thi pháp luật Quảng Đông sáp nhập vào Quân đội Quảng Đông. Một năm sau ngài trở thành chỉ huy sư đoàn. Đến năm Dân quốc thứ 15, vào quân đội, ngài được tiếp nhận vào sư đoàn độc lập số một của quân cách mạng dân tộc, gần như nắm giữ cả khu vực phía Bắc, Trong khoảng thời gian đó, ngài thậm chí còn từng bắt cóc ủy viên chính trị tỉnh, tấn công thành phố.”

“Chuyện này cháu biết, tấn công thành phố đúng là cực kỳ khủng khiếp!” Thái Thanh Hứa nói chen vào.

Tôi kiềm chế lại hiếu kỳ trong lòng hỏi: “Người trong hình người và ngài ấy có liên quan sao ạ?”

“Vừa có thể nói một người có liên quan đến ngài ấy, cũng có thể nói hai người đều có liên quan, ” chú Thái Thanh Hứa nâng kính lên, “chỉ huy sư đoàn Lư người này từng làm tướng cướp, tấn công thành phố, vây quét hồng quân, Đã từng tham gia với đám người Thái Đình Khải thành lập nên Cộng hòa nhân dân Trung Hoa và Cách mạng Chính phủ Nhân dân, sau đó Lư Bộ của ngài cũng từng tham gia kháng chiến chống Nhật ở Bắc Thượng Hải. Đại thọ năm năm mươi tuổi của ngài còn từng được Tưởng Giới Thạch tặng biển cổ động, trong huyện chúng ta ngài ấy là một truyền kỳ Dân quốc. Nhưng ngài ấy cũng có điều tiếc nuối.”

“Tiếc nuối?”

Chú Thái Thanh Hứa chiếu bức hình ba người lên trên máy chiếu: “Người trẻ tuổi đứng bên phải bức ảnh này là con trai ngài ấy.”

Tôi quan sát tỉ mỉ. Người trẻ tuổi kia mặt tuy tươi cười nhưng ý nghĩ chân chính lại thu vào trong, không lộ ra ngoài, thêm cả thân thế nên nhìn có chút lạnh lùng.

“Quê chúng ta chỉ là một địa phương nhỏ thời Dân quốc danh nhân không nhiều, rất nhiều ảnh thời Dân quốc còn lưu lại không biết ai là ai. Nhưng Lư gia trước khi di dân qua Đài Loan đã để lại một vài bức ảnh cho người trong họ. Nên chúng chú vừa nhìn đã nhận ra người trẻ tuổi đứng bên phải này này là con trai duy nhất của chỉ huy Lư – Lư Minh Huân.”

“Lư Minh Huân.” Tôi nhẹ giọng đọc một lần cái tên này. Người này sẽ là ông nội sao? Tôi cảm thấy được không có khả năng lắm, từ thân thế và khuôn mặt ấy, tôi không nhìn thấy cảm giác ấm áp và bình tĩnh của ông tôi.

“Chủ huy Lư có bốn đứa con, ba gái một trai, ngài rất thương yêu thương đứa con trai đến khi lớn tuổi mới có này. Thế nhưng Lư Minh Huân lại có xích mích với cha, chú cảm thấy đây có lẽ là tiếc nuối của ngài ấy.”

“Vậy thiếu niên bên trái này là ai ạ?” Thái Thanh Hứa hỏi.

“Đây hẳn là thiếu gia Đại An Quyến Tiêu Quang Bảo. Đại An Quyến các cháu có lẽ không biết, nó là tòa nhà cổ lớn nhất còn tồn tại ở chỗ chúng ta hiện nay, kiến trúc từ thời nhà Thanh. Tiêu gia ở Đại An Quyến từ rất lâu trước đây đã kinh doanh gỗ, từng sở hữu kho gỗ lớn nhất trong huyện, đến thời Dân quốc là phú hộ lớn nhất Song Mai.”

“Cho nên ông ấy cũng có ảnh được lưu giữ lại và các chú cũng nhận ra ông ấy ạ?” Lần thứ hai tôi nghiêm túc suy nghĩ nhìn vào người trẻ tuổi bên trái trong ảnh, ánh mắt dịu dàng, nụ cười đôn hậu. Ông ấy… Có lẽ có thể là ông nội tôi?

“Đúng rồi, còn có các tin đồn khác về ông ấy, đây cũng là lí do ông ấy và Lư gia có liên quan, ” chú Thái Thanh Hứa thở dài một tiếng, tựa hồ sâu sắc thổn thức, “chỉ huy Lư ngài ấy xây trường sửa đường, từ bỏ tập tục xấu, thế nhưng xuất thân làm tướng cướp là vết đen của ngài ấy, trước kia ngài ấy không ít lần làm những việc như cướp đốt giết hiếp. Mặc dù sau này gia nhập quân đội thu liễm rất nhiều, nhưng quân lương những năm ấy khó khăn, cũng có trạng thái cũ nẩy mầm lại.”

“Lẽ nào…”

“Người Song Mai lúc đó không quá bằng lòng đồng ý giao nộp một lượng lương thực lớn, thế là xảy ra xích mích với Lư bộ, thậm chí ngay cả những lời như Lư tướng cướp cũng nói ra. Chỉ huy Lư thẹn quá hóa giận phái năm doanh binh bao vây Song Mai, đã xảy ra một vài thương vong. Trong đó liền thiếu gia Tiêu Quang Bảo của Đại An Quyến.”

“Ông ấy… Chết rồi?” Trong lòng tôi lại thêm một lần thất vọng, xem ra trong bức ảnh này cũng không có ông nội.

“Phải rồi, kỳ thực lúc đó Lư bộ căn bản vẫn chưa đánh tới Đại An Quyến, không ai biết Tiêu Quang Bảo sao lại chết bởi đạn lạc. Thế nhưng những người già khi ấy còn nhỏ tuổi trải qua sự kiện Song Mai nói, Tiêu Quang Bảo sớm biết việc chỉ huy Lư phát binh, đi từ trong thôn Đại An Quyến ra mật báo cho nên mới chết. Lí do vì sao thiếu gia ấy biết Lư bộ muốn phát binh đến Song Mai vẫn không ai biết. Nhưng có tấm hình này thì sẽ khác, có thể thấy được quan hệ giữa Lư Minh Huân và Tiêu Quang Bảo cũng không tệ lắm, có thể là Lư Minh Huân nghĩ biện pháp sớm nói cho bạn việc xuất binh.”

“Nãy chú nói Lư Minh Huân và chỉ huy Lư xích mích, lẽ nào cũng là bởi vì sự kiện Song Mai sao?” Thái Thanh Hứa hỏi.

“Đúng, tuy rằng sau đó đã đưa ra kẻ thế mạng, Lư gia thậm chí còn gả con gái đến Song Mai. Nhưng theo những người lớn tuổi họ Lư ở lại đây nói thì cha con Lư gia cũng là bởi vì việc này mà rối tung lên. Bây giờ nhìn lại, có lẽ một phần lớn nguyên nhân là vì cái chết của Tiêu Quang Bảo.”

“Lư gia theo quốc quân đi Đài Loan, vậy bây giờ còn có thể liên lạc với Lư Minh Huân không ạ? Lư gia có để lại cho họ hàng phương thức liên lạc không ạ?” Trong đầu tôi tràn ngập mong muốn tìm hiểu về ông nội, nói không chừng Lư Minh Huân có thể biết chút gì đó?

Chú Thái Thanh Hứa lắc đầu một cái, thở dài một hơi: “Sau đó Lư bộ được đổi tên thành Sư đoàn 52 của Quân đội Cách mạng Quốc gia. Chỉ huy Lư đến Nam Xương làm ủy viên quân sự, không lâu thoái ẩn. Em trai ngài tiếp nhận làm chỉ huy sư đoàn 52, lên phía bắc đến chiến trường Thượng Hải kháng Nhật. Sư đoàn 53 có hơn bốn ngàn bảy trăm người cùng nhau chiến đấu oanh liệt ba tháng, cuối cùng chỉ có hơn bốn trăm người trở về hậu phương cứu trị, chi sinh hơn bốn ngàn ba trăm chiến sĩ. Lư Minh Huân chết trong trận chiến ở Thượng Hải.”

“Chết trong trận chiến ở Thượng Hải…” Đầu tôi trống rỗng, không biết là vì tiếc nuối hay khiếp sợ. Tôi từng cho là biến động của thế kỷ trước cách thành phố núi phía đông nam rất xa, cách cuộc sống của những người ở nơi đây rất xa, nhưng giờ khắc này, ở ngay đây, đoạn lịch sử này lại gần gũi với tôi đến vậy.

” Chỉ huy Lư sư sau đó liền sầu não uất ức, ít giao du với bên ngoài, mấy năm tiếp đó bị bệnh viêm phổi vẫn luôn không chịu lên tỉnh điều trị, nghe nói là sợ dân binh hợp nhất tướng lĩnh bị quốc quân ám sát. Đến năm 1945 Nhật Bản đầu hàng điện báo truyền đến đây, có lẽ ngài nhớ tới các chiến sĩ của Lư bộ và con trai mình đã hi sinh, khóc rống một hồi, không lâu liền bệnh nặng qua đời…” chú Thái Thanh Hứa thở dài.

Những chuyện đó tôi nghe không vào, giờ khắc này đầy đầu chỉ có “Chết rồi… Chết rồi…”. Người của niên đại đó gần như đều đã qua đời hết, bỗng nhiên tôi cảm thấy ông cũng xa xôi như hộ. Bất luận là Lưu tướng cướp hay quân phiệt đều cách cuộc sống của tôi quá xa, ba sự kiện lớn của chính phủ, trận chiến ở Thượng Hải chỉ từng đọc trong sách. Tôi cứ âm thầm suy đoán có lẽ ông nội chỉ là một công nhân đốn củi cực kỳ bình thường trong ngành lâm nghiệp huyện hoặc là một người lái tàu am hiểu tính chất của nước, tôi lại chưa từng nghĩ tới, thời niên thiếu của ông chính là thời điểm đất nước rung chuyển nhất. Lúc đó ông làm cái gì? Ông cũng từng tham gia chiến tranh sao?

Thái Thanh Hứa bên cạnh sụt sịt, nức nở nói: “ôi, thực sự là quá thê thảm…”

Tôi bị cậu ta làm cho phục hồi tinh thần lại, dở khóc dở cười: “Sao em lại khóc vì chuyện này chứ?”

“Em…” Cậu ấy vội nín mặt đỏ bừng,:” Em không giàu tình cảm!”

Thái Thanh Hứa rơi lệ làm tôi bị quấy rầy, không còn lòng dạ nào đau buồn tiếp nữa, tạm thời để em thay tôi khóc cố nhân vậy.”Vậy bức ảnh chụp chung kia có thể nhận ra không ạ?” Tôi hỏi.

“Ảnh chụp ảnh chung có mấy người khuôn mặt hơi mờ, phải mất thêm thời gian nữa. Nhưng tấm ảnh này của cháu đã giúp chúng ta biết được quan hệ giữa Lư Minh Huân và Tiêu Quang Bảo, Bộ văn hóa trong huyện rất quan tâm việc này. Cho nên cứ an tâm đi, chúng chú cũng sẽ tận tâm với tấm ảnh chụp chung này, huống hồ nó còn liên quan đến tấm biển Khê Nam thư quán nữa!” Chú Thái Thanh Hứa vỗ vai tôi.

“Tranh công thật là nhanh!” Thái Thanh Hứa dường như cũng hơi ngượng ngùng, để bầu không khí vui vẻ hơn chú nói thêm mấy câu đùa.

” Chuyện này không liên quan đến chú đâu nhé, do chủ nhiệm đăng báo, ai bảo chủ nhiệm là người đầu tiên nhânn ra người trong ảnh này…”

Tôi thở ra một hơi dài, hình cũ đã cầm vài ngày rồi. Nhưng tôi chưa từng nghĩ tới ba người chụp ảnh chung vô cùng vui vẻ vậy, đằng sau lại mang theo lịch sử nặng nề đến thế. Họ đã từng cười từng chụp ảnh chung, nhưng bọn họ không biết vận mệnh mỗi người lại khác nhau đến vậy. Một người chết vì đạn lạc của quân phiệt, một người chết bởi cuộc chiến ở Thượng Hải, người còn lại ở thôn quê trên núi cao dạy học, mấy chục năm sau mới chết vì bệnh thương hàn…

Bây giờ tôi nhìn bức ảnh của thế hệ trước thổn thức cảm thán, cuộc đời nổi trôi khó đoán được, nhiều năm sau tôi sẽ thế nào đây?

Tạm thời không đề cập tới tâm tư bỗng trở lên hỗn loạn của tôi, vất vả một ngày đã hơn bốn giờ chiều, mùa đông hoàng hôn nhanh chóng rủ màn, ánh tà dương kéo những vệt dài ủ rũ lại vô cùng hợp với tâm trạng của tôi.

Manh mối đầu tiên tôi ôm hi vọng rất lớn giờ đã thực sự đứt đoạn rồi.

Tác giả nói:

Viết chương này tôi cực kỳ thấp thỏm. Vài đoạn lịch sử là chân thật, toàn bộ họ tên đã đổi, hi vọng mọi người cho đó là tiểu thuyết đi. Sau chuyện hai vị thiếu gia tuyệt đối là hư cấu, nói chung xin chớ nghĩ là thật.

Kỳ thực tôi cũng từng cảm thấy lịch sử chấn động đó và bản thân vô cùng xa xôi, nhưng nghe những người quen biết trải qua chuyện đó kể lại, lại cảm thấy hóa ra cách mình cũng rất gần. Chẳng hạn như sau trường tiểu học của tôi trên núi có một ngôi mộ liệt sĩ hồng quân vô danh, chỉ còn lại một tấm bia mộ tàn tạ, từ lâu không có nấm mồ. Dùng hiện thực không thể nào tưởng tượng được một chút nào năm đó khốc liệt, thế nhưng tỉ mỉ nghĩ lại thì cảm thấy vô cùng thổn thức.

Nếu có hứng thú, trở xuống là chút bổ sung:

Chỉ huy Lư đúng là có người này, phần lịch sử là này thật, nhưng sự kiện vây đánh Song Mai xảy ra sớm hơn một chút, lúc ngài ấy còn làm tướng cướp (cuối năm 11 ngài đã gả con gái vào đó. Hiênh thực con trai ngài không chết trận (cũng không phải tên là Lư Minh Huân), đã đến Đài Loan sống, hiện tại hình như là đang ở Trung Đài. Nghe người đời nói trong thời kỳ cải cách văn hóa không được như ý ==

Người tiếp nhận sư đoàn 52 là em họ ngài. Sư đoàn 52 là đội dự bị, bởi vì là quân không chính quy, sức chiến đấu yếu kém, cũng không được ra tiền tuyến chiến đấu mà ở hậu phương quản lý trị an. Nghe đâu này vị chỉ huy Lư đời sau nóng máu xin gặp Tưởng Giới Thạch, xin chiến đấu sau đó được đến tiền tuyến giết địch. Ngài em joj nàu từng thăng cấp thành Phó quân trưởng sư đoàn 56. Đến 1949 năm, chỉ huy Lư quy hàng cộng sản, hòa bình giải phóng khu vực. Năm 1950 chết bệnh với nhà riêng. (kết quả còn nổi tiếng hơn anh trai.

---

Edit xong chương này nhớ bài Độc Tiểu Thanh ký quá

“…Bất tri tam bách dư niên hậu,

Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?