Vitto và Bartholo độc thoại, cố lấp đầy những năm trống vắng bằng những từ ngữ mạnh mẽ và màu mè, bằng những sự kiện quan trọng và các giai thoại. Mỗi người kể một chuyện, nói về việc họ đã ở đâu.

Hai người anh họ báo cho tôi biết họ đã cưới hai chị em và nở một nụ cười lớn, cứ như thể chuyện đó vừa mới xảy ra ngày hôm qua vậy. Họ cho tôi biết tên các con, tự hào về băng nhóm mà họ vẫn duy trì.

- Với tôi, điều khó khăn nhất là thấy bọn con trai tôi giao du với lũ trẻ vô lại, Bartholo phán, không hề cười.

- Phải đấy, bây giờ bọn nhóc du côn chẳng còn chút ý niệm nào về danh dự cả.

Vitto nhanh chóng chuyển chủ đề sang những tháng ngồi tù mà cậu ấy phải chịu sau một vụ trộm, Salomon thì nhắc đến giai đoạn đau khổ ấy như điểu khởi đầu cho ý thức đã khiến anh đi học lấy một nghề. Từ đó, anh ấy một mình nuôi dạy ba cô con gái và sửa chữa những ngôi nhà cũ. Đôi khi là cho những gia đình người Anh muốn tìm kiếm một cuộc sống kiểu Pháp. Vả lại, cũng nhờ một trong số họ mà anh ấy đã tìm thấy ngôi nhà này.

Còn Nabil, cậu ấy đã mở một gara giúp đảm bảo cho vợ và hai đứa con một cuộc sống thoải mái.

- Cậu sẽ thấy con trai và con gái tôi! Hai đứa trẻ Pháp. Không một từ nói tục, không nói sai tí nào. Tôi rất tự hào về chúng.

Rémi thu xếp để tiếp tục sống ngoài lề xã hội

- Tôi làm các việc thời vụ, cậu ta kể. Cứ khi nào có tiền là tôi lên đường, tôi mua một chiếc xe, và nướng hết tiền. Sau đó, tôi lại tìm một công việc và bắt đầu lại từ đầu. Tôi yêu cuộc sống đó. Tôi có hai đứa con, khác mẹ, nhưng tôi không gặp chúng. Tôi không phải là một hình mẫu tốt.

Nhóm thỉnh thoảng có gặp gỡ, nhân dịp sinh nhật một ai đó, những dịp lễ cuối năm. Thấy niềm vui được chia sẻ của họ, tôi cảm thấy mình thật ngu ngốc khi tự loại mình ra khỏi cuộc đời họ. Họ là những chiến hữu của tôi. Những anh em của tôi, chỉ thế thôi. Tôi biết họ không giận tôi vì đã rời bỏ họ bởi vì ngay khi có cảnh báo đầu tiên, họ đã bỏ lại cuộc sống, gia đình và chạy đến giúp tôi.

Cảm giác tội lỗi và biết ơn vì thế đan xen lẫn lộn trong một cơn sóng cảm xúc mà tôi không dám thể hiện. Tôi muốn cho họ biết sự hối tiếc của tôi, xin lỗi họ, cảm ơn họ, nhưng không từ ngữ nào có thể xóa đi mười năm vắng mặt, không có chút thái độ nào xứng đáng với tình bạn của họ.

Bầu không khí như không tưởng và, nói theo kiểu nào đó, là hân hoan tột độ. Trong khi các tín đồ của tên thù lĩnh và cảnh sát Anh hẳn phải đang trên đường truy tìm, thì chúng tôi ở đây, một nhóm những người bạn cũ, mỗi người kể về cuộc sống của mình, say trong niềm vui vì đã tìm lại được sức mạnh và những phản xạ chung để cùng nhau thoát khỏi một pha nguy hiểm, nghẹn ngào cảm thấy tất cả sự phấn khích và sự căng thẳng đã bị kìm nén từ lâu này quả lá khoảnh khắc diệu kỳ. Chúng tôi là một băng những chàng trai trẻ tuổi trở về từ một vụ trộm thành công, vui sướng vì được ở bên nhau.

Trong suốt bữa ăn tuềnh toàng áy, thời gian không còn tồn tại nữa. Quá khứ và hiện tại gặp nhau, hòa lẫn nào nhau.

Chúng tôi chưa bao giờ rời xa nhau.

Con trai tôi chưa hề chết.

JEAN

Giờ này, các văn phòng vẫn còn trống không. Éric quẹt thẻ của ông vào máy và đi vào trong tòa nhà. Bị mất ngủ, ông thường đến sớm nhất. Các đồng nghiệp của ông coi đó là dấu hiệu của người làm việc chuyên nghiệp. Với ông, đó đúng hơn là một biện pháp để thoát khỏi tâm trạng bồn chồn.

Ông lấy một tách cà phê từ máy tự động và đi lên hành lang dài. Vô cùng ngạc nhiên, ông nhận thấy ánh sáng từ một phòng họp và nghe thấy tiếng gõ bàn phím máy tính. Và ông phát hiện ra Clara đang nghiêng nghiêng trước màn hình, bị cuốn hút vào công việc cô đang làm.

- Chào, ông nói.

Nữ nhà báo quay lại, mỉm cười.

- Chào Éric. Tôi đã nghe thấy tiếng ông đến.

- Cô làm gì ở đây thế? Vẫn còn sớm mà.

- Tôi cũng có thể hỏi ngược lại ông câu đó.

- Tôi vẫn thường đến sớm mà.

- Tôi biết. Có khi vì thế mà tôi đã đến trước ông?

Cô nói câu đó kèm theo một cái nhìn bí hiểm.

- Cô muốn nói chuyện với tôi à?

Éric ngồi xuống gần cô và uống một ngụm cà phê. Giọng ông vẫn còn khàn khàn, ông cần phải có vài tách thứ chất lỏng nóng này mới có thể làm duỗi các dây thanh quản ra.

- Vâng… à mà không. Clara lúng túng, vẻ bối rối.

- Không rõ ràng lắm nhỉ, cái câu trả lời của cô ấy. Éric đùa.

Cô gái trẻ phác nét mặt của một cô nhóc đau khổ.

- Vâng, nhưng cũng chẳng dễ dàng gì mà nói chuyện được với ông. Ông quả là khó nắm bắt. Tôi có rất nhiều điều để nói với ông. Tôi đã rất nhiều lần muốn nói chuyện với ông, nhưng cả ngày, khi tất cả mọi người vây xung quanh ông, tôi không thể… Hoặc là không đủ dũng cảm.

- Ồ được thôi, thế cô muốn tôi phỏng vấn cô à?

Clara để buột ra một tiếng cười, hy vọng trút bớt đi nỗi sợ.

- Không, tôi sẽ làm được việc đấy một mình… Tôi sẽ xông lên. Rồi sau đó, tôi sẽ hối tiếc, chắc chắn là thế nhưng mặc kệ.

Cô hít sâu.

- Đầu tiên… tôi muốn ông biết rằng tôi ngưỡng một ông khủng khiếp. Khi tôi còn là sinh viên, ông là một kiểu… hình mẫu.

- Đấy là một cách tuyệt vời để giải thích rằng tôi là một nhà báo già rồi đấy, Suma đùa.

- Đừng ngắt lời tôi, xin ông. Thế này đã đủ khó khăn lắm rồi.

Cô cụp mắt xuống để tìm những từ ngữ chính xác nhất và đột ngột ngẩng lên nhìn chằm chằm vào mắt của người dẫn chương trình.

- Tôi thấy ông thật đáng ngưỡng mộ, Éric. Cách ông làm việc, đưa ra các quyết định, hướng tới khán giả truyền hình… ông làm chủ được tình hình, kiểm soát được các chủ đề… Được làm việc với ông là một may mắn đối với tôi.

- Đừng có tin vào vẻ bề ngoài, Clara.

- Tôi không chỉ tin vào vẻ bề ngoài. Tôi cũng nghĩ mình đã khám phá ra sự thật về con người trốn đằng sau hình ảnh một người chuyên nghiệp luôn tự tin vào bản thân kia.

Suma nhíu mày. Ông nhìn cô chòng chọc. Khuôn mặt xinh đẹp của cô, sự hung hăng của tuổi trẻ, sự bối rối của cô khiến ông cảm động. Ông không vô cảm với vẻ đẹp của cô nhưng ông chưa bao giờ cố làm gì để quyến rũ cô, vì tự cho rằng mình quá già với kiểu chinh phục đó, và cũng không đủ sẵn sàng. Nếu ông có thường xuyên động viên cô bằng những cái liếc mắt, những lời khen ngợi thì ông cũng không mạo hiểm đi xa hơn. Cũng có thể vì sợ bị từ chối động chạm vào chút tự ái ít ỏi còn sót lại của ông.

- Và sự thật đó là gì? ông hỏi.

- Đó là sự thật về một con người cực kỳ nhạy cảm. Bị cuộc đời làm tổn thương. Nghề nghiệp đã bạc đãi ông. Và tôi nghĩ trong chuyện riêng tư, mọi thứ cũng không dễ dàng cho lắm.

Éric khựng lại. Không phải vì cô đã đi vào địa hạt cuộc sống riêng tư của ông mà bởi vì thật nguy hại khi một nhà báo trẻ lại phát hiện ra điểm yếu của ông và tự cho phép mình nói ra điều đó với ông.

- Tôi không thích chiều hướng của cuộc nói chuyện này, ông gắt. Tôi không biết cô muốn đi đến đâu nhưng tôi không cần sự thương cảm của cô, ông nói thêm với vẻ dứt khoát và đứng lên.

Clara đứng dậy, bị tác động bời lời nhận xét.

- Đó không phải là sự cảm thương, cô lắp bắp. Tôi chỉ cố giải thích cho ông là tôi tôn trọng cả con người công việc và con người thật của ông. Thực ra là, không phải sự tôn trọng… mà là tình cảm…

Giọng cô yếu đi. Éric đứng im, cố tìm trên khuôn mặt người phụ nữ trẻ dấu hiệu xác nhận điều mà những từ ngữ của cô thoáng lộ ra.

Tiếng rè rè của thang máy xuất hiện.

- Tôi đi đây. Éric thì thầm.

- Có thể chúng ta sẽ nói lại tất cả chuyện này vào một buổi tối nào đó? Clara hỏi.

- Ừ… có thể, ông buông lời trước khi quay lưng đi.

- Tối nay được không? Clara đề nghị

Suma không trả lời.

- Tôi sẽ qua đón ông lúc 19 giờ, cô đánh liều.

Bị tóm thình lình và không biết phải có thái độ như thế nào, ông đành chào cô bằng một cái vẫy tay và đi khỏi đó. Lần đầu tiên từ nhiều năm nay, ông cảm thấy bị bối rối về mặt cảm xúc.

DANIEL

Đêm tối đè trĩu lên căn nhà nhỏ có những ô cửa sổ lồi ra. Những người bạn của tôi, người ngủ thiếp đi bên bàn, người nằm dài trên ghế sofa hay thả mình xuống những chiếc ghế bành trong phòng khách.

Đứng trước cửa sổ, tôi có hình dung ra vùng nông thôn này, tìm cách gieo vào trong tâm trí mình một mẩu thực tế. Tôi gần như đã sắp hòa mình vào trong bóng tối đang bao trùm cánh đồng cỏ nước Anh thì Salomon tới gần tôi, miệng ngậm một điếu thuốc. Anh ấy đứng lùi phía sau và để cái nhìn trôi trên mặt cửa kính.

- Ngày tệ hại! anh làu bàu.

- Anh biết không, tôi muốn cảm ơn anh, tôi…

- Được rồi. Chúng ta qua cái giai đoạn đó rồi.

Tôi im lặng một lát.

- Cậu sẽ làm gì với tên thủ lĩnh? đột nhiên anh ấy hỏi.

- Giết hắn.

Trong cái bóng phản chiếu trên cửa kính, tôi thấy anh ấy lắc đầu, vứt đầu mẩu thuốc lá xuống đấy và di di nó.

- Chuyện nhảm nhí. Cậu không phải là một tên giết người. Chúng ta là những tên lưu manh hiền lành, những tên thực sự hay gây gổ, đúng thế. Nhưng giết người, đó lại là chuyện khác.

- Tôi biết thế nào là một vụ giết người. Tôi đã cảm nhận được hết sự đau đớn của nó.

- Đừng lẫn lộn tất cả, Daniel. Và đừng vờ như không hiểu. Tôi không biết cậu đã chịu đựng những gì. Nhưng tôi biết nếu một trong các con tôi bị giết, tôi cũng sẽ hành động như cậu. Nhưng mà ngay lập tức. Chứ không phải sau nhiều tuần chờ đợi, rình rập, hy vọng và lo sợ. Không phải để lại đằng sau tôi cả một gia đình. Lúc nãy trong lúc hành động gay cấn, tôi đã có thể giết người để cứu mạng mình hay mạng của một trong số các cậu, nhưng chỉ nghĩ đến điều đó thôi, tôi đã thấy run sợ. Tôi đã quan sát cậu ẩn náu trong phòng khách sạn, chuẩn bị cho cuộc tấn công, diễn kịch. Tôi đã không nhận ra cậu, Daniel. Tôi đã để cậu làm thế, tin tưởng rằng rồi cậu sẽ thức tỉnh, lên một chiếc máy bay và trở về bên những người thân của cậu, chấp nhận mất mát của mình và giúp người thân chịu đựng được chuyện đó. Cậu vẫn luôn là người quyết đoán hơn cả trong số chúng ta, đúng thế, nhưng tôi khó mà hình dung được cậu lại vào trong căn phòng đó, giương vũ khí lên, nhắm thẳng vào khuôn mặt của gã đang ở dưới kia, chịu đựng cái nhìn của hắn và bóp cò. Đó không phải là cậu, Daniel.

- Tôi đã không thu nhặt được những gì sót lại từ xác của con trai tôi sau vụ nổ… các điều tra viên bảo họ cần một bức ảnh, cần biết nó mặc quần áo gì, cần lấy mẫu răng của nó. Bằng cách đó họ đã xác định được một vài phần thi thể của nó. Họ đã đặt tất cả vào trong một cái hộp. Chính là cái hộp chúng tôi đã đem chôn. Và… thậm chí, tôi còn không chắc tất cả những mẩu thịt đó là của con trai tôi.

- Tôi biết, Daniel,

- Không, anh không biết đâu.

- Giá như tôi biết cháu.

- Đó là một thằng bé hiền lành. Tôi rất tự hào về nó.

- Cậu còn một đứa con trai nữa. Chẳng lẽ cậu tự hào về nó ít hơn anh nó đến mức từ chối không làm cha nó nữa?

Lời nhận xét của anh ấy thức tỉnh tôi.

- Nếu tôi không giết gã đó, tôi sẽ chẳng còn là gì cả.

- Có chứ. Một nạn nhân. Một người đàn ông đang khóc.

Tôi thấy anh ấy đưa tay lên, định đặt lên vai tôi. Nhưng khi nhìn thấy những giọt nước mắt của tôi và, vì ngại ngùng, anh ấy rút lại những cử chỉ đó.

- Ta sẽ nói tiếp chuyện này vào ngày mai. Chúng ta đều mệt cả rồi

--- ---------

Họ thay phiên nhau trông chừng tên thủ lĩnh, hắn nằm dài trên một tấm đệm trải ngay dưới đất, gần cái giường mà chúng tôi đã xích hắn vào. Bọn họ không muốn cho tôi canh hắn, lấy cớ là với tình trạng lúc này, tôi cần được nghỉ ngơi. Tôi đoán họ sợ tôi sẽ lạnh lùng trả thù và hy vọng tôi sẽ từ bỏ quyết tâm giết hắn. Chính vì lẽ đó mà họ bịt mắt hắn để hắn không nhìn thấy họ.

Tôi không ngủ. Hoặc ngủ được rất ít. Những lúc thiếp đi và những lúc thức giấc đan xen lẫn lộn, khiến tôi không thể phân biệt những giấc mơ với thực tế kỳ dị mà tôi vừa trải qua. Tuy nhiên trong cái trạng tháy mụ mị ấy, tôi đã nảy ra một ý định.

Tôi liền dậy, đi tắm và chuẩn bị cà phê.

Vitto gặp tôi trong bếp, tóc ướt rượt, khăn tắm quấn quanh hông. Cậu ấy cầm một chiếc tách lên, đốt một điếu thuốc và ngồi xuống đối diện tôi, nụ cười nở trên môi.

- Tôi đã trẻ ra đến hai mươi tuổi ấy, cậu ta đùa.

Chúng tôi vẫn im lặng một hồi. Một cuộc trao đổi diễn ra, bắt đầu bằng những ánh mắt, nụ cười. Rồi, để thoát khỏi tình trạng bối rối đang đè lên chúng tôi, tôi cất tiếng hỏi.

- Ai đang canh hắn vậy?

- Nabil. Cậu ấy nhận lượt canh gác cách đây một giờ. Nhưng thôi nào, cái đó chẳng để làm gì cả: cậu bảo tên khủng bố đó trốn thoát được bằng cách nào chứ?

Rémi lại chỗ chúng tôi, đầu tóc rối bù, vẻ khó chịu, chỉ giơ tay chào chúng tôi.

- Bọn tôi biết rồi, cậu không phải người của buổi sáng, thế nên không nên nói chuyện với cậu, Vitto cười khẩy.

Bỗng nhiên, vài tiếng nói vẳng đến tai chúng tôi từ căn phòng giam giữ tên thủ lĩnh. Chúng tôi vội vàng kéo đến.

Nabil đi đi lại lại trong phòng, ngón tay chỉ vào tên Faycal đang nói với cậu ấy bằng tiếng Ả Rập.

- Đừng nói với tôi bằng tiếng Ả Rập, Nabil hét lên. Tôi đã nói là tôi chẳng hiểu gì hết! Và tôi cũng chẳng thèm quan tâm đến mấy bài giảng đạo đức của ông! Tôi cũng là người Hồi giáo như ông, tôi cũng theo đủ các nghi thức, nhưng chúng ta hẳn là không đọc cùng một cuốn kinh Coran. Tôi ấy à, tôi đọc cuốn nói về tình yêu, trong đó Đấng Tiên Tri kêu gọi người Hồi giáo hãy làm gương về một lối xử sự đúng đắn. Cuốn của ông, nó đã bị nhuốm máu!

Tên thủ lĩnh đanh giọng lại, vẫn tiếp tục nói tiếng Ả Rập.

- Ông không lay chuyển được tôi đâu. Ông có thể đọc cho tôi tất cả các chương trong kinh Coran và tất cả những câu chuyện về thánh Mohammed mà ông muốn, có thể nguyền rủa tôi phải xuống địa ngục, nhưng tôi, tay tôi không vấy máu. Chính ông, ông sẽ phải trả nợ ở trên đó. Ông sẽ phải giải thích cho họ xem ông đã lạm dụng tên thánh Allah thế nào để cướp đi cuộc sống của những người vô tội.

Cậu ta bực tức thở dài.

- Tôi thật ngu ngốc khi nói với hắn rằng tôi theo đạo Hồi, rằng tôi không hiểu những lời kêu gọi giết chóc của hắn. Từ đó, hắn cố tẩy não tôi, muốn làm cho tôi cảm thấy tội lỗi. Hắn ta nói với tôi rằng chúng ta thuộc cùng một chủng tộc, cùng một dòng máu. Hắn muốn tôi cởi trói cho hắn để hắn cầu nguyện. Hắn cho tôi là thằng ngốc hay sao! Tôi không muốn ở đây canh gác cái tên bệnh hoạn này nữa.

- OK, tôi sẽ thay cậu, Vitto trấn an cậu ta.

- Không cần đâu, cứ để hắn một mình. Tôi muốn chúng ta vào bếp nói chuyện.

- Tôi ấy à, tôi đi cầu nguyện đây, đồ điên khùng! Nabil hét lên. Ai biết mà nghe thấy lời cầu nguyện của ông chứ?

Những tiếng hét đã đánh thức Salomon và Bartholo, họ đã đến xem đoạn cuối của màn kịch và giờ đang mắt nhằm mắt mở đi về phía phòng tắm.