Một vài ngày sau khi đặt chân tới Salamanca, Thái tử ngã bệnh trở lại vì những cơn sốt đột ngột. Bệnh tật của Ngài rất lâu mới có thể bình phục và có vẻ nặng hơn với những triệu chứng mới, chắc chắn là do những thói quen xấu và việc Ngài khăng khăng từ chối nghỉ ngơi. Đêm hôm trước khi ngã bệnh, Thái tử đã không đi đâu xa mà chỉ đến thăm nhà chứa nổi tiếng. Các bác sĩ, dĩ nhiên, đã cố gắng khuyên Thái tử nghỉ ngơi trên giường, nhưng cuối cùng cả Đức Giám mục cũng không cản được Ngài. Do vậy, Giám mục đã cho gọi Rojas để anh tháp tùng Thái tử nhằm ít nhất có thể kiểm soát Ngài một phần. Sau đó ít phút, khi Thái tử gặp Rojas ở cổng dinh thự, Ngài đã ngạc nhiên nói:

- Ta biết cậu chính là Fernando de Rojas, người được Diego de Deza bảo hộ. Ta thấy cậu cũng thích đến nhà chứa nhỉ. Sự thật là ta chưa bao giờ nghĩ tới. Thầy dạy của ta luôn coi cậu là tấm gương của một con chiên Thiên Chúa giáo ngoan đạo. Nhưng cậu đừng lo, ta sẽ không kể gì với ông ta đâu! - Thái tử nháy mắt rồi nói thêm.

Họ phải mất nhiều công sức mới có thể thuyết phục Thái tử để một số vệ sĩ, một bác sĩ và một gia nhân đi tháp tùng. Khi đến nhà chứa, Thái tử muốn đến chào người bạn của Ngài, ông Garcia de Albarrategui, nhưng Ngài không biết hiện ông ta không còn điều hành nhà chứa nữa. Sau khi mong muốn không được thực hiện, Ngài đã bốc đồng mời tất cả khách hàng đang có mặt ở đó, kinh phí do ngân sách thành phố chi, khiến cả nhà chứa vui mừng khôn xiết.

- Cậu hãy nhắc ta, - Thái tử nói riêng với Rojas - Ngày mai ta sẽ ban bố cho tất cả đàn ông trong thành phố, không trừ một ai, có thể đến nhà chứa ít nhất là hai lần trong năm, ta sẽ trao trách nhiệm đó cho Hội đồng Thành phố. Cậu biết là một dân tộc mà không biết hưởng thụ niềm vui thể xác là một dân tộc bất mãn, và do đó, có xu hướng nổi dậy chống lại Thái tử và vương triều. Nhưng, - Ngài nói thêm, - đừng có nói gì với Giám mục, ông ta sẽ không hiểu đâu.

Cuối cùng, Ngài yêu cầu ông chủ nhà chứa cho xem mặt tất cả phụ nữ trong nhà chứa, không giấu giếm một ai, để chọn ra người phụ nữ ưa thích nhất trong buổi tối ngày hôm đó. Người quản lý nhà chứa đã gọi từng người một để họ xếp hàng trước mặt Thái tử. Trong lúc họ xếp hàng, Thái tử nhìn thấy hai trong số những người phụ nữ đẹp nhất đang cãi nhau nhằm thu hút sự chú ý của Thái tử. Hài lòng, Thái tử tiến lại gần hai cô gái nói:

- Không cần thiết phải cãi nhau vì ta đâu, các cô gái. Hôm nay ta thấy rất sảng khoái và ta sẽ làm như vua Salomon từng làm. Ta sẽ ngủ cùng cả hai cô.

Quyết định của Thái tử được tất cả mọi người có mặt hoan nghênh nhiệt liệt, trừ hai cô gái. Cả hai không cảm thấy vui lắm với ý nghĩ phải chia sẻ Thái tử, họ đùn đẩy và sỉ nhục lẫn nhau.

- Cậu có nhìn thấy không, anh bạn Rojas thân mến, - Thái tử hài lòng nói trước niềm hoan hỉ mà Ngài vừa tạo ra- Nếu một ngày nào đó ta quyết định chuyển triều đình về Salamanca thì không phải vì trường Đại học của cậu đâu, mà là vì nhà chứa này. Cậu biết chắc chắn là như vậy đấy.

Ngay sau khi Thái tử nhốt mình trong phòng với hai cô gái, vài vệ sĩ nhanh chóng đứng gác trước cửa. Viên bác sĩ và gia nhân cũng sẵn sàng trong trường hợp họ cần phải can thiệp. Rojas lựa chọn ra ngoài đi dạo trong sân nhà chứa. Đó là một buổi tối lạnh và yên tĩnh, không một bóng mấy che mờ ánh sáng của trăng tròn. Thỉnh thoảng, anh nghe thấy tiếng cười hoặc tiếng rên rỉ khoái lạc từ một vài cửa sổ của ngôi nhà vọng ra. Một lát sau, một trong số những cô gái tới gặp anh.

- Anh không cảm thấy tội lỗi khi một người đàn ông như anh lại ở một mình trong nhà chứa à? - Cô gái hỏi Rojas một cách tự nhiên.

Khi cô gái lại gần, Rojas nhận thấy cô ta trẻ hơn nhiều so với giọng nói và thực sự rất đẹp. Cô có làn da rất trắng và mái tóc vàng. Tuy nhiên, điều làm Rojas ấn tượng nhất là đôi mắt đáng yêu và nụ cười hồn nhiên của cô gái, gần giống như một đứa trẻ. Cô mặc một chiếc áo choàng ngắn màu vàng, một trong những bộ quần áo mà Hội đồng thành phố quy định cho các cô gái trong nhà chứa phải mặc.

- Cô đừng lo cho tôi, - Rojas đáp lời - tôi đến đây không phải với tư cách là một khách hàng mà là người tháp tùng.

- Anh đi theo phục vụ Thái tử?

- Cũng không hoàn toàn như vậy.

- Trong trường hợp như vậy, điều gì đã ngăn cản anh tiêu khiển một chút trong khi Thái tử vui vẻ?

- Cô hãy tin là trong hoàn cảnh khác thì tôi cũng không quan tâm lắm, nhưng hôm nay tôi lại không có đầu óc đâu mà nghĩ đến chuyện đó. Và tôi phải luôn sẵn sàng, trong trường hợp họ cần tôi.

- Thế thì tôi sẽ không làm phiền anh nữa. Nếu như lần nào đó anh muốn thử thì hãy tìm gặp tôi. Ở đây mọi người đều biết tôi là Sabela.

- Khoan đã. Cô đừng đi vội, - Rojas đột nhiên năn nỉ cô gái - Tôi có thể hỏi là ở đây họ đối xử với cô như thế nào không?

- Tôi đã từng bị đối xử tồi tệ hơn. Do vậy, ở đây tôi không thể nào kêu ca được nữa. Trước đây tôi từng thuê một ngôi nhà hai tầng, sạch sẽ, đủ tiện nghi với một cuộc sống gần như độc lập và có thể tiếp ai tuỳ ý muốn. Khi họ mở nhà chứa này, tôi đã phải ra đứng đường và không còn cách nào khác là phải đến đây làm việc. Đã có thời, tôi là một trong những học trò của bà Celestina, có thể anh cũng biết bà ấy.

- Tôi nghĩ là đã nghe nói về bà ta. Có phải là người phụ nữ làm cò mồi và sửa màng trinh không?

- Đúng vậy, bà còn làm nhiều việc khác nữa. Từ khi họ đóng cửa nhà chứa ở trung tâm thành phố, bà phải làm đủ việc, dĩ nhiên là không việc nào thánh thiện cả, cô gái nói thêm một cách nhạo báng, nhưng là việc mà nhiều con chiên Thiên Chúa giáo đòi hỏi. Đã lâu rồi tôi không biết tin gì về bà.

Trong giây lát, họ nghe thấy nhiều tiếng nói trong nhà, ở ngay căn phòng nơi Thái tử đang có mặt, làm Rojas cảnh giác.

- Thứ lỗi cho tôi, - Rojas xin lỗi, - nhưng tôi phải đi xem có chuyện gì không.

- Anh đi đi, - cô gái nói với Rojas, - và hãy quay lại lúc nào anh muốn. Anh sẽ được đón tiếp chu đáo.

Hình như Thái tử Juan yêu cầu họ mang rượu đến cho Ngài, nhưng cả bác sĩ và gia nhân đều phản đối, một người lo cho sức khỏe của Ngài, còn người khác thì vì sự an toàn của Ngài. Họ không muốn Thái tử bị ốm hoặc uống những chất có hại cho sức khỏe. Lúc đó Thái tử đã đe doạ sẽ bắt giam họ và tạo ra một vụ tai tiếng. Họ vẫn đang ồn ào như thế thì Rojas đến và cuối cùng Rojas đã thuyết phục được Thái tử quay trở về dinh thự vì lúc đó đã muộn và tại dinh thự họ có thể phục vụ bao nhiêu rượu mà Thái tử muốn.

Chỉ một lúc sau khi họ về đến dinh thự của Đức Giám mục, bình minh bắt đầu ló rạng. Thái tử có sắc thái không tốt, nhưng Rojas cho rằng đó chỉ là do sự mệt mỏi có sẵn từ trước. Cả Rojas cũng cảm thấy không được khỏe. Với sự giúp đỡ của gia nhân, Rojas đưa Thái tử về phòng và giúp Thái tử cởi bỏ trang phục. Trong khi họ đang cởi bỏ trang phục, khắp căn phòng bắt đầu lan toả một mùi đậm đặc khó chịu, trộn lẫn với mùi dầu oải hương, dường như Thái tử đã cố gắng che đi mùi mồ hôi bằng các chất có hương thơm để không làm phụ nữ trong nhà chứa ghê sợ. Rojas kinh ngạc khi thấy cơ thể gầy guộc của Thái tử, làn da nhăn nheo và trắng nhởn, không phải là của một người trẻ tuổi. Nếu cứ tiếp tục như vậy, anh nghĩ Thái tử chắc sẽ không thể gánh vác được trọng trách của vương triều.

Khi Rojas bước vào căn phòng của mình ở San Bartolomé, lúc đó đã là gần tám giờ sáng. Vài giờ sau đó, có tiếng gõ cửa phòng anh. Đó là thư ký của Giám mục.

- Thái tử rất yếu. Đức Giám mục muốn anh đến.

Đức Giám mục ngồi chờ Rojas trong phòng với gương mặt rầu rĩ và đôi mắt mọng nước. Rojas chưa bao giờ nhìn thấy ông thảm hại như vậy.

- Thái tử thức giấc, rất đau đón, - Giám mục bắt đầu lên tiếng với giọng kéo dài, mệt mỏi, - và Ngài sốt rất cao. Hiện giờ vẫn còn mê sảng. Tối qua xảy ra chuyện gì đấy?

- Không, không có chuyện gì mà con không biết cả. Đầu tiên, Thái tử rất hào hứng. Thực tế, Ngài đã ngủ cùng hai cô gái. Sau đó, Ngài yêu cầu rượu vang, nhưng bác sĩ và gia nhân ngăn cản theo như quy định. Họ rất nghiêm chỉnh chấp hành. Khi quay về, Ngài có vẻ hơi đuối sức, nhưng con cho là tại sự mệt mỏi.

- Điều ta sắp kể với con, - ta muốn là sẽ chỉ giữa ta và con biết. - Một số bác sĩ cho rằng đó có thể là một bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục. Con có nghĩ là tối qua…?

- Nếu như vậy, căn bệnh đó sẽ phát muộn hơn vì con không tin là căn bệnh lại phát triển chỉ trong vòng từ một đêm đến sáng hôm sau. Theo con biết, các căn bệnh loại này cần có một thời gian ủ bệnh.

- Dù thế nào đi nữa, hiện không còn cách nào khác là phải đợi. Và ta muốn con quan tâm tới việc này. Tạm thời, con hãy ngừng điều tra về cái chết của cha Tomas.

Trong những ngày sau đó, căn bệnh của Thái tử trầm trọng hơn. Sốt không giảm và trên da Thái tử bắt đầu xuất hiện một số vết lạ. Các bác sĩ không nhất trí với nhau về chẩn đoán bệnh và càng không đồng tình về cách thức trị bệnh. Phần lớn, với sự thận trọng cần có, đổ lỗi cho chính Thái tử đã không nghiêm túc nghe theo lời cảnh báo của họ. Trong khi đó, Đức Giám mục thường ở bên giường bệnh và ở trong phòng riêng, nơi ông tỏ ra rất mệt mỏi vì tình hình trên nên đã liên tục viết thư cho Vua và Nữ hoàng. Trong những bức thư đó, ông bày tỏ sự lo ngại ngày càng gia tăng đối với sức khỏe của Thái tử, luôn miễn cưỡng phục tùng các đơn thuốc của bác sĩ.

Cùng với việc Thái tử ngày càng ốm nặng, Giám mục cảm thấy quá tải và những bức thư được viết với mức độ thường xuyên hơn, bức thư trước có khả năng đuổi kịp bức thư sau. Nhưng điều ông lo ngại không phải là căn bệnh của Thái tử mà chính là sự mất kỷ cương, vô độ và thiếu phẩm hạnh của Ngài. Chính điều này đã khiến Giám mục thỉnh thoảng tự hỏi liệu có phải do ông dạy bảo sai trái trong thời gian ông là thầy giáo của Thái tử nên đã làm Ngài hư hỏng hay không.

Trong những lúc như thế này, Giám mục cần ai đó có thể tin cậy, một người mà ông có thể cởi mở không ngần ngại và không sợ anh ta có thể lợi dụng điểm yếu của mình, và vì lý do đó, không ai tốt hơn là Rojas. Do vậy, ông đã yêu cầu Rojas ở lại dinh thự cho đến khi Thái tử khỏe hơn. Một buổi chiều, Giám mục cho gọi Rojas khẩn cấp tới phòng.

- Con hãy nhìn kỹ ta đây, - Giám mục nói với Rojas, - ta giống như nhà tu hành ẩn dật chứ không phải là Giám mục. Nếu cứ tiếp tục như thế này, ta sẽ là người xuống mồ trong vài ngày tới. Ta muốn đọc một lá thư và nhờ con viết hộ cho Vua và Nữ hoàng, nếu như con không ngại. Ta đã yêu cầu viên thư ký nghỉ rồi. Ngày mai sẽ là một ngày dài và nhiều hoạt động với cậu ta.

- Cha có thể bắt đầu lúc nào người muốn. - Rojas ngỏ ý.

Đức Giám mục ngả người xuống ghế rồi bắt đầu đọc với ánh mắt mông lung và giọng nói nhỏ nhẹ như các bác sĩ làm là cho Thái tử uống nước quả hoặc ăn món ngon nhiều lần trong ngày cũng như đêm.

“Cầu Chúa ban sức khỏe cho Đức vua cùng Nữ hoàng để có thể phục vụ Chúa và Vương triều nhiều năm nữa.

Salamanca, thứ Sáu ngày 29 tháng Chín, lúc bảy giờ tối.

Giám mục bề tôi kính cần hôn tay Ngài.

Toà Thánh Salamanca”

Khi họ vừa viết xong bức thư, viên gia nhân bước vào thông báo Thái tử đang yếu hơn. Họ đến thăm Thái tử thì thấy Ngài đang mê sảng và vặn vẹo trên giường vì đau đón. Các bác sĩ chăm sóc Ngài vào lúc đó nhìn nhau bất lực. Họ đã sử dụng tất cả các biện pháp trong tay nhưng Thái tử Juan không có dấu hiệu phục hồi. Giám mục quay trở lại phòng cõi lòng tan nát nên đã yêu cầu Rojas viết thêm vào phần cuối của bức thư:

Sau khi bức thư được viết xong, Thái tử bị vài cơn đau vật vã và Ngài rất yếu. Tất cả chúng thần có mặt ở đây đều cầu xin Đức vua và Nữ hoàng đến thăm. Đó sẽ là một biện pháp hữu hiệu đối với sức khỏe của Thái tử. Trong lúc cấp bách, chúng thần không đợi lệnh của Đức vua và Nữ hoàng mà đã vời đến đây bác sĩ của Nữ hoàng.

Trong khi chờ viên bác sĩ nổi tiếng đến và mong mỏi tin tức của Hoàng gia, Đức Giám mục ra lệnh triệu tập một vài bác sĩ có tên tuổi của trường Đại học để họ chẩn đoán bệnh. Rojas cũng có mặt trong một buổi khám bệnh ấy. Gương mặt Thái tử Juan nhợt nhạt và vàng khè, trông như chiếc đầu lâu được bọc bằng da bò. Khi họ cởi quần áo của Thái tử ra để khám, đầu tiên Rojas rất ngạc nhiên khi không phát hiện ra vết tích cũng như mùi khó chịu tối hôm trước. Làn da cũng đã mất đi sự nhăn nheo, thay vào đó là những vết đốm tròn và vết xước trông tương đối mất thẩm mỹ.

Các bác sĩ của trường Đại học cho rằng đó là căn bệnh thuỷ đậu khó chữa, nhưng bác sĩ của Thái tử và bản thân Giám mục khẳng định những vết lạ đó chỉ mới xuất hiện và không liên quan gì đến bệnh thuỷ đậu. Ngoài ra, họ cũng không nhất trí về nguyên nhân của những thay đổi trong hệ tiêu hoá của Thái tử.

- Ông có để ý thấy một mùi đậm đặc và khó chịu khi thay trang phục cho Thái tử trong những ngày vừa qua không? - Rojas hỏi những người thường ở bên giường Thái tử.

- Anh nói có mùi đậm đặc à? - Một người dường như có quyền nhất thốt lên.

- Đúng, một mùi đậm đặc, thô ráp và khó chịu như mùi trứng thối.

- Chúng tôi chưa bao giờ ngửi thấy mùi như anh nói. Mà anh là ai mà lại có mặt ở đây vậy?

- Tôi là người thân tín của Đức Giám mục.

- Nhưng anh là bác sĩ à?

- Tôi cũng có học, nhưng không có bằng cấp…

- Thế thì xin anh hãy thôi đi. Chúng tôi đã phải chịu đựng đủ với những người có bằng cấp rồi, ông ta nhún vai một cách châm biếm.

- Nếu anh nói chuyện với chúng tôi, - Một trong những bác sĩ của trường Đại học nói xen vào, - anh nên biết chúng tôi đã nhiều năm hành nghề y.

Rojas đã biết được điều muốn biết. Anh lợi dụng họ đang tranh cãi để rời khỏi phòng. Việc gặp các bác sĩ đã hé mở một số điều và một ý tưởng đang xuất hiện dần trong đầu Rojas, nhưng trước hết anh muốn kiểm chứng. Do đó, anh đã đến gặp người hầu của Thái tử hỏi xem trong số những nước hoa mà Thái tử sử dụng có loại nào mang mùi dầu oải hương. Anh ta rất ngạc nhiên với câu hỏi và trả lời Rojas rằng không có loại nào như thế. Hơn nữa, anh ta khẳng định là Thái tử chưa bao giờ sử dụng nước hoa.

- Cho tôi hỏi câu cuối cùng, - Rojas nói với người hầu trước khi đi. - Những ngày vừa qua, cậu có nhận thấy một mùi đậm đặc và khó chịu như mùi trứng thối khi thay hoặc cởi trang phục cho Thái tử không?

- Thưa ông, không ạ, - cậu ta chối bỏ dứt khoát - Chỉ có mùi cơ thể của Thái tử hoặc mùi của mọi người xung quanh. Tôi quen với những mùi đó rồi, nhưng không phải mùi mà ông nói hoặc bất kỳ mùi gì khác thường kể từ ngày Thái tử bị ốm.

- Được rồi, tốt thôi. Xin cậu đừng kể chuyện này với bất kỳ ai.

Thế là rõ. Nếu Thái tử không dùng nước hoa, chắc chắn là hai cô gái đã rắc nước hoa lên người Thái tử để có thể chịu đựng mùi kia. Nhưng tại sao không một ai, trừ Rojas và có thể là hai cô gái kia nữa, phát hiện ra? Và nếu như mùi đó không xuất phát từ cơ thể mà là từ một chất đã được hoà tan? Nhưng tại sao? Và nhất là, để làm gì? Rojas cố gắng nhớ lại. Đó có thể là một loại thuốc để tăng sức cường tráng hoặc để cường dương không? Và nếu như đó là thuốc độc thì sao? Ý nghĩ này làm Rojas cảm thấy chắc chắn rõ ràng, như một tia chớp đột ngột soi sáng những gì trong bóng tối từ trước đến nay. Anh đã đọc ở đâu đó rằng nếu kẻ nào muốn đầu độc vua hoặc một vị quý tộc thì họ sẽ ra tay vào lúc mọi người bất cẩn nhất và bằng loại chất độc không phải qua đường ăn uống, vì những người giàu và quyền lực có thói quen cảnh giác với tất cả những gì họ ăn, uống và nếu không phải do họ thận trọng thì ít nhất cũng do những người xung quanh họ. Chính Rojas đã nhiều lần trông thấy một số người hầu bị buộc phải thử những thức ăn, đồ uống mà họ phục vụ cho Thái tử để đảm bảo rằng trong những đồ ăn uống đó không có độc.

Nếu như điều anh lo sợ là sự thật, anh phải hành động nhanh chóng. Thế là Rojas tiến đến phòng của Giám mục để thông báo những nghi ngờ của mình.

- Bị đầu độc? Thái tử ư? - Giám mục ngờ vực kêu lên - Không thể thế được.

- Con e rằng là vậy.

- Nhưng đầu bếp Juan Cacho và người dọn giường Juan de Calatayud là những người tin cần nhất và hằng ngày, họ thử chất độc ở mọi món ăn, đồ uống của Thái tử trước mặt người hầu. Và cũng chính họ là người trực tiếp làm bếp khi có thực phẩm đưa từ trong kho ra.

- Nếu như điều con nghĩ là sự thật, thuốc độc không xuất phát từ đây, mà từ nhà chứa, và chính xác không phải từ thức ăn hoặc đồ uống mà là từ da.

- Qua da à? Nhưng con đang nói điều vớ vẩn gì vậy?

- Hơn lúc nào hết, con cầu xin Đức Giám mục hãy tin con và yêu cầu các bác sĩ xem xét khả năng Thái tử bị đầu độc qua da với một chất có mùi khó chịu. Rất có thể là đã quá muộn nhưng cần phải nói với họ để họ thử làm điều gì đó. Chắn chắn họ sẽ lắng nghe Đức Giám mục. Về phần mình, con sẽ cố gắng để khẳng định mối nghi ngờ của mình và tìm hiểu xem loại chất độc nào đã được sử dụng.

- Ta sẽ làm theo điều con yêu cầu, Giám mục chấp thuận. Tình hình bây giờ quá tuyệt vọng rồi, nhưng đổi lại, ta yêu cầu con phải đặc biệt kín đáo. Trong khi con chưa có đủ bằng chứng tin cậy, ta sẽ không đồng ý để con lưu truyền tin tức rằng Thái tử bị đầu độc ở Salamanca.

- Nếu như đó là điều Đức Giám mục mong muốn, con sẽ giữ bí mật - Rojas hứa, trước khi từ biệt.